Lihat sumber Paus (mamalia)

{{Kegunaanlain|Paus}}
{{Taxobox
| name = Paus
| fossil_range = {{Fossil range|50|0}}<small>[[Eocene]]&nbsp;– sekarang</small>
| image = DSC 7334.JPG
| image_size = 300px
| image_caption = [[Paus Bungkuk]] 
| regnum = [[Animalia]]
| phylum = [[Chordata]]
| classis = [[Mamalia]]
| subclassis =  [[Eutheria]]
| ordo = [[Cetacea]]
}}

'''Paus''' atau '''lodan''' (khusus yang bergigi dan bukan berukuran kecil) adalah kelompok [[mamalia]] yang hidup di [[laut]]an. Sebutan "paus" diberikan pada anggota bangsa [[Cetacea]] yang berukuran besar. Paus bukan tergolong dalam keluarga [[ikan]]. Paus mempunyai ciri-ciri sebagai berikut:

* bernapas menggunakan [[paru-paru]]
* mempunyai [[rambut]] (sedikit, kebanyakan ada di paus dewasa)
* [[hewan berdarah panas|berdarah panas]]
* mempunyai [[kelenjar susu]]
* mempunyai [[jantung]] dengan empat ruang

Paus purba ber[[evolusi]] pada pertengahan tempo [[Eocene]], kira-kira 50 juta tahun yang lalu. Salah satu paus terawal yang telah punah adalah [[Basilosaurus]] yang mempunyai kepala kecil bermoncong menonjol dan bergigi. [[Basilosaurus]] mempunyai panjang 25 [[meter]].

[[Fosil]] menunjukkan bahwa paus berasal dari hewan daratan berkuku, kemungkinan dari hewan seperti [[Mesonychid]] (hewan seperti [[serigala]] yang tinggal di pesisir pantai) yang berangsur-angsur kembali menghunii lautan sekitar 50 juta tahun yang lalu. Satu lagi kemungkinan hewan lain yang berubah menjadi paus, adalah [[Ambulocetus]], mamalia seukuran [[anjing laut]] namun memiliki panjang 3 [[meter]] seberat 325 [[kilogram]].

Pada masa kini dikenal dua kelompok paus, yaitu paus bergigi ([[Odontoceti]]) dan paus tidak bergigi ([[Mysticeti]]). Paus Odontoceti yang bergigi merupakan pemangsa yang memakan [[ikan]], [[sotong]], dan [[mamalia]] laut, mempunyai satu lubang pernapasan. Paus bergigi berkerabat dekat dengan [[lumba-lumba]] dan [[pesut]]. Paus tidak bergigi berukuran lebih besar daripada paus bergigi dan mempunyai struktur yang dikenal sebagai [[balin]] yang berbentuk sikat. Struktur ini berguna untuk menyaring [[plankton]], makanannya, di [[air]]. Paus berbalin mempunyai dua lubang pernapasan.

== Pranala luar ==
{{Commons category|Cetacea |Paus}}
* [http://www.pbs.org/wgbh/evolution/library/03/4/l_034_05.html Evolusi Paus]
* [http://oceans.greenpeace.org/en/our-oceans/whaling Proyek Greenpeace dalam menyelamatkan Paus]
* [http://savethewhales.org/stwsong_hi.html ''Save the Whales'' (selamatkan paus), didirikan 1977]
* [http://aquaticmammals.org Proyek Mamalia Laut "AquaNetwork"]
* [http://www.panda.org/what_we_do/endangered_species/endangered_species_list/cetaceans/ World Wide Fund for Nature (WWF) – informasi tentang paus dan lumba-lumba]

[[Kategori:Cetacea]]

[[bg:Кит (биология)]]
[[bn:তিমি]]
[[bs:Kit]]
[[ca:Balena]]
[[chr:ᎤᏔᎾ ᎠᏣᏗ]]
[[cu:Китъ]]
[[cy:Morfil]]
[[el:Φάλαινα]]
[[gd:Muc-mhara]]
[[hak:Kîn-ǹg]]
[[hi:व्हेल]]
[[ht:Balèn]]
[[io:Baleno]]
[[iu:ᐊᕐᕕᒃ]]
[[jv:Iwak lodan]]
[[kbd:Джейхэр]]
[[ln:Mondɛ́lɛ́ (nyama)]]
[[mi:Ika moana]]
[[mk:Кит]]
[[ml:തിമിംഗലം]]
[[mn:Халим]]
[[ms:Paus (mamalia)]]
[[my:ငါးဝန်]]
[[nah:Huēyimichin]]
[[nso:Leruarua]]
[[ps:نهنګ]]
[[sah:Хаалым балык]]
[[su:Lauk Paus]]
[[ur:حوت]]
[[xal:Тул]]