Lompat ke isi

Sistem Romanisasi Bahasa Hakka Taiwan: Perbedaan antara revisi

Dari Wikipedia bahasa Indonesia, ensiklopedia bebas
Jelajahi riwayat secara interaktif
← Revisi sebelumnya
Konten dihapus Konten ditambahkan
VisualTeks wiki
Cun Cun (bicara | kontrib)
Pengurus
21.308 suntingan
Cun Cun (bicara | kontrib)
Pengurus
21.308 suntingan
 
(28 revisi perantara oleh 2 pengguna tidak ditampilkan)
Baris 17: Baris 17:
|footnotes =
|footnotes =
|note =
|note =
| fam1 = [[Egyptian hieroglyphs]]
| fam1 = [[Hieroglif Mesir]]
| fam2 = [[Proto-Sinaitic]]
| fam2 = [[Abjad Proto-Sinai]]
| fam3 = [[Phoenician alphabet]]
| fam3 = [[Abjad Fenisia]]
| fam4 = [[Greek alphabet]]
| fam4 = [[Abjad Yunani]]
| fam5 = [[Latin script]]
| fam5 = [[Abjad Latin]]
}}
}}
'''Sistem Romanisasi Hakka Taiwan''' (臺灣客家語拼音方案; '''Thòi-vân Hak-kâ-ngî Phîn-yîm Fông-on'''; '''Toiˇ vanˊ Hagˋ gaˊ ngiˊ Pinˊ imˊ Fongˊ on''') adalah sistem [[romanisasi]] pinyin untuk [[bahasa Hakka Taiwan]] yang diciptakan oleh [[Kementerian Pendidikan Taiwan]] pada tahun 2012.
'''Sistem Romanisasi Bahasa Hakka Taiwan''' (臺灣客家語拼音方案; '''Thòi-vân Hak-kâ-ngî Phîn-yîm Fông-on''') adalah sistem [[romanisasi]] pinyin untuk [[bahasa Hakka Taiwan]] yang diciptakan oleh [[Kementerian Pendidikan Taiwan]] pada tahun 2012.<ref name="pinyinhakka">[https://ws.moe.edu.tw/001/Upload/6/relfile/7803/38403/67447334-bef4-4c69-bc24-32090b745031.pdf 客家語拼音方案使用手冊 (中華民國 101年 11月)], ''[[Kementerian Pendidikan Taiwan]]''. Akses: 13 Juli 2022.</ref>

==Penamaan ==
{| class="wikitable"
|+
! Sistem Romanisasi Bahasa Hakka Taiwan !! [[Hanzi]] !! [[Pha̍k-fa-sṳ]] !! Bahasa Inggris
|-
| '''Toiˇ vanˊ Hagˋ gaˊ ngiˊ Pinˊ imˊ Fongˊ on''' || 臺灣客家語拼音方案|| '''Thòi-vân Hak-kâ-ngî Phîn-yîm Fông-on'''|| '''Taiwanese Hakka Romanization System'''
|}


==Deskripsi ==
==Deskripsi ==
Sistem romanisasi ini adalah bagian dari pendidikan bahasa Hakka di Taiwan untuk meningkatkan pemahaman yang lebih baik terhadap bahasa tersebut. Bahasa Hakka di Taiwan pada awalnya banyak ditulis menggunakan Hanzi maupun romanisasi [[pha̍k-fa-sṳ]] (白話字). Namun karena tekanan terhadap bahasa-bahasa non-Mandarin di Taiwan semasa era Martial Law, sistem romanisasi nyaris tidak dikenal oleh pengguna bahasa Hakka di Taiwan. Penciptaan romanisasi Hakka yang baru merupakan terobosan penting untuk mengikutsertakan seluruh dialek utama Hakka di Taiwan agar bisa ditulis baik dengan Hanzi mau pun huruf latin. Ciri khas dari Romanisasi Hakka Taiwan adalah penggunaan diakritik yang disesuaikan dengan kontur nada dari masing-masing dialek.
Sistem romanisasi ini adalah bagian dari pendidikan bahasa Hakka di Taiwan untuk meningkatkan pemahaman yang lebih baik terhadap bahasa tersebut. Bahasa Hakka di Taiwan pada awalnya banyak ditulis menggunakan Hanzi maupun romanisasi [[pha̍k-fa-sṳ]] (白話字) yang diciptakan oleh pewarta Injil dari barat agar mereka dapat berkomunikasi dengan rakyat Hakka.<ref name="taiwan romanization history">[http://tjeas.ciss.ntnu.edu.tw/zh-tw/shared/redirect/259?folder=journals&file=12-2-7.pdf Language, Culture, and Identity: Romanization in Taiwan and Its Implications (語言、文化與認同: 臺灣的羅馬拼音及其意涵)], ''Taiwan Journal of East Asian Studies'', Vol. 12, No. 2 (Issue 24), Dec. 2015, pp. 191-233.</ref> Namun karena tekanan terhadap bahasa-bahasa non-Mandarin semasa era berkuasanya KMT sejak tahun 1949, sistem romanisasi nyaris tidak berkembang di Taiwan.<ref name="taiwan romanization history"/> Penciptaan romanisasi Hakka yang baru merupakan terobosan penting untuk mengikutsertakan seluruh dialek utama Hakka di Taiwan agar bisa ditulis baik dengan Hanzi mau pun huruf latin. Ciri khas dari Romanisasi Hakka Taiwan adalah penggunaan diakritik yang disesuaikan dengan kontur nada dari masing-masing dialek.

==Tabel simbol inisial (聲母符號表) ==
{| class="wikitable"
|+ 聲母符號表 （sâng-mû fù-ho-peú）
|-
! 客家語拼音 ([[pinyin Hakka]])!! 國際音標 ([[International Phonetic Alphabet]])!! 注音符號 ([[Bopomofo|notasi fonetik]])
|-
| b|| [ p ]|| ㄅ
|-
| p|| [ ph ] || ㄆ
|-
| m||[ m ] || ㄇ
|-
| f|| [ f ]|| ㄈ
|-
| v|| [ v ]|| 万
|-
| bb<sup>1</sup>|| [ b ]|| ㆠ
|-
| d|| [ t ]|| ㄉ
|-
| t|| [ th ]|| ㄊ
|-
| n|| [ n ] || ㄋ
|-
| l|| [ l ]|| ㄌ
|-
| r<sup>2</sup>|| [ j ]|| x
|-
| g|| [ k ]|| ㄍ
|-
|k||[ kh ] || ㄎ
|-
|ng || [ŋ ] || 兀
|-
|h || [ h ] || ㄏ
|-
|j<sup>3</sup> || [ ʨ ] || ㄐ
|-
|q<sup>3</sup> || [ ʨʰ ] || ㄑ
|-
|x<sup>3</sup> || [ ɕ ] || ㄒ
|-
|z || [ ts ] || ㄗ
|-
|c || [ tsh ] || ㄘ
|-
|s|| [ s ] || ㄙ
|-
|zh<sup>4</sup>|| [ ʧ ] || ㄓ/ㄐ
|-
|ch<sup>4</sup> || [ ʧʰ ] || ㄔ/ㄑ
|-
|sh<sup>4</sup> || [ ʃ ]|| ㄕ/ㄒ
|-
|rh<sup>4</sup> || [ ʒ ] || ㄖ
|}

* Catatan:
**<sup>1</sup> bb digunakan untuk Dialek Seu On di [[Kabupaten Yunlin]], Desa Guoxiang ([[Kabupaten Nantou]]) / 南投國姓鄉 serta kawasan-kawasan Hakka di Taiwan Selatan.<ref name="pinyinhakka"/>
**<sup>2</sup> r merupakan frikatif yang ditemukan pada penutur dialek Siyen Selatan. r di sini adalah suku kata dengan inisial nol dan diawali dengan vokal tinggi sebelumnya i. i bersifat frikatif untuk membentuk ri-.<ref name="pinyinhakka"/>
**<sup>3</sup> j, q, x, digunakan untuk Dialek Siyen (Utara dan Selatan).<ref name="pinyinhakka"/>
** <sup>4</sup> zh, ch, sh, rh masing-masing ditulis sebagai ㄓ, ㄔ, ㄕ, ㄖ, untuk penutur Dialek Hoiliuk, Ngiauphin, dan Seu On; sementara untuk Dialek Thaiphu dilambangkan sebagai ㄐ, ㄑ, ㄒ, dan ㄖ.<ref name="pinyinhakka"/>

==Tabel simbol final (韻母符號表)==
===Final tunggal (單韻母)===
{| class="wikitable"
|+ 單韻母 （tân-yun-mû）
|-
! 客家語拼音 ([[pinyin Hakka]])!! 國際音標 ([[International Phonetic Alphabet]])!! 注音符號 ([[Bopomofo|notasi fonetik]])
|-
| ii|| [ ï ]|| 帀
|-
|i<sup>1</sup>||[ i ] || │
|-
|e||[ e ]|| ㄝ
|-
|ee<sup>2</sup>|| [ ɛ ]||ㆤ
|-
|a|| [ a ]|| ㄚ
|-
|o|| [ o ]||ㄛ
|-
|oo<sup>2</sup>|| [ ɔ ] || ㆦ
|-
|u<sup>1</sup>|| [ u ]||ㄨ
|-
|er<sup>3</sup>|| [ ɤ ]||ㄜ
|}

* Catatan:
** <sup>1</sup> i, u dapat digunakan untuk medial (韻頭), nucleus (韻腹) dan coda (韻尾).<ref name="pinyinhakka"/>
** <sup>2</sup>ee dan oo hanya digunakan dalam Dialek Seu On.<ref name="pinyinhakka"/>
** <sup>3</sup> er digunakan dalam Dialek Hoiliuk dan Ngiauphin sebagai pelengkap untuk akhiran kata benda.<ref name="pinyinhakka"/>

===Akhiran konsonan (輔音韻尾)===
{| class="wikitable"
|+ 輔音韻尾（phú-yîm-yun-mû）
|-
! 客家語拼音 ([[pinyin Hakka]])!! 國際音標 ([[International Phonetic Alphabet]])!! 注音符號 ([[Bopomofo|notasi fonetik]])
|-
|m<sup>4</sup> ||[ m ]|| ㄇ
|-
|n<sup>4</sup>|| [ n ] || ㄋ
|-
|ng<sup>4</sup> || [ ŋ ] || 兀
|-
|b<sup>4</sup> || [ p ] || ㄅ
|-
|d<sup>4</sup> || [ t ] || ㄉ
|-
|g<sup>4</sup> || [ k ] ||ㄍ
|}
* Catatan :
** <sup>4</sup> -m, -n, -ng digunakan untuk final final nasal ; -b, -d, -g digunakan untuk final henti.<ref name="pinyinhakka"/>

===Rima nasal (鼻化韻)===
{| class="wikitable"
|+ 鼻化韻（phi-fa-yun）
|-
! 客家語拼音 ([[pinyin Hakka]])!! 國際音標 ([[International Phonetic Alphabet]])!! 注音符號 ([[Bopomofo|notasi fonetik]])
|-
|nn<sup>5</sup> || [ ~ ]||
|}

* Catatan :
** <sup>5</sup> nn umumnya hanya digunakan dalam Dialek Seu On, tetapi kadang-kadang juga dijumpai di dialek lain, seperti: uainn+ (歪) pada Dialek Thaiphu.<ref name="pinyinhakka"/>

===Suku kata nasal (成音節鼻音)===
{| class="wikitable"
|+ 成音節鼻音 （sàng-yîm-chiet-phi-yîm）
|-
! 客家語拼音 ([[pinyin Hakka]])!! 國際音標 ([[International Phonetic Alphabet]])!! 注音符號 ([[Bopomofo|notasi fonetik]])
|-
|m<sup>6</sup>||[ ṃ ] || ㄇ
|-
|n<sup>6</sup>||[ ṇ ] || ㄋ
|-
|ng<sup>6</sup>||[ ŋ ] || 兀
|}


* Catatan :
==Sistem Romanisasi Hakka untuk Dialek Siyen dan Moiyan==
** <sup>6</sup> konsonan m, n, dan ng dapat dianggap sebagai nucleus (韻腹) dan membentuk suku kata sendiri. Contoh: ngˇ (魚), mˇ (毋).<ref name="pinyinhakka"/>
Berikut ini adalah contoh cara penggunaan Sistem Romanisasi Hakka Taiwan untuk dialek mayoritas yang dipengaruhi dialek Meizhou (Moiyan), yakni [[dialek Siyen]] utara sekaligus selatan.
==Tabel simbol nada (聲調符號表)==
=== Dialek Siyen, Liuktui dan Moiyan===


===Tabel Hagˋ gaˊ ngiˊ Pinˊ imˊ Fongˊ on sesuai [[Sistem nada bahasa Hakka]]===
{|class=wikitable border=1
{|class=wikitable border=1
!align=center|Nomor
!align=center|Nomor
!align=center|No.Kontur nada [[si-yen|Siyen]]/[[Liuk-tûi|Liuktui]]
!align=center|Nomor nada (調值) [[si-yen|Siyen]]/[[Liuk-tûi|Liuktui]]
!align=center|No.Kontur nada [[Mòi-yan|Moiyan]]
!align=center|Nomor nada (調值) [[Mòi-yan|Moiyan]]
!align=center|Diaktrik/Tanda nada
!align=center|Diaktrik/bentuk nada (調型)
!align=center|Contoh
!align=center|Contoh
!align=center|Hanzi
!align=center|Hanzi
Baris 84: Baris 234:
|}
|}


===Dialek Hoiliuk ===
==Tabel simbol inisial (聲母符號表) ==

{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|+ 聲母符號表 （sâng-mû fù-ho-peú）
|+ 海陸腔聲調符號表 (Hói-liu̍k-khiông sâng-thiàu fù-ho-peú)
|-
|-
! Nomor !! Nomor nada (調值) !! Diaktrik/bentuk nada (調型) !! Contoh !! Hanzi
! 客家語拼音 ([[pinyin Hakka]])!! 國際音標 ([[International Phonetic Alphabet]])!! 注音符號 ([[notasi fonetik]])
|-
|-
| b|| [ p ]|| ㄅ
| 1|| 53|| ◌̀ ||caˋ||差
|-
|-
| p|| [ ph ] || ㄆ
| 2|| 55|| ◌|| ngin ||人
|-
|-
| m||[ m ] || ㄇ
| 3|| 24|| ◌́ || sanˊ||產
|-
|-
| f|| [ f ]|| ㄈ
| 4|| 11||◌̌ ||piauˇ||票
|-
|-
| v|| [ v ]|| 万
| 5|| 33|| ◌+||mai+ ||賣
|-
| bb<sup>1</sup>|| [ b ]|| ㆠ
|-
|-
| 6|| 5||◌ (untuk akhiran b,d,g)||gued||國
| d|| [ t ]|| ㄉ
|-
|-
| t|| [ th ]|| ㄊ
| 7|| 2|| ◌̀ (untuk akhiran b,d,g)|| rhidˋ||易
|}

===Dialek Seu On ===
{| class="wikitable"
|+ 詔安腔聲調符號表 (Seu-ôn-khiông sâng-thiàu fù-ho-peú)
|-
|-
! Nomor !! Nomor nada (調值) !! Diaktrik/bentuk nada (調型) !! Contoh !! Hanzi
| n|| [ n ] || ㄋ
|-
| 1|| 11||◌̌ ||saˇ||沙
|-
|-
| l|| [ l ]|| ㄌ
| 2|| 53||◌̀ || mˋ||魚
|-
|-
| r<sup>2</sup>|| [ j ]|| x
| 3|| 31|| ◌́^||li^|| 鯉
|-
|-
| g|| [ k ]|| ㄍ
| 4|| 55||◌ ||shiu||壽
|-
|-
| 5||24||◌́ (untuk akhiran b,d,g)||shidˊ||釋
|k||[ kh ] || ㄎ
|-
|-
| 6||43|| ◌̀ (untuk akhiran b,d,g)|| rhiabˋ||葉
|ng || [ŋ ] || 兀
|}

===[[Dialek Thaiphu]] ===
{| class="wikitable"
|+ 大埔腔聲調符號表 (Thai-phû-khiông sâng-thiàu fù-ho-peú)
|-
|-
! Nomor !! Nomor nada (調值) !! Diaktrik/bentuk nada (調型) !! Contoh !! Hanzi
|h || [ h ] || ㄏ
|-
| 1|| 33||◌+ ||go+||歌
|-bgcolor=#green
| 2|| 35||◌́ || siauˊ||簫
|-
|-
|j<sup>3</sup> || [ ʨ ] || ㄐ
| 3|| 113||◌̌ || shonˇ||船
|-
|-
|q<sup>3</sup> || [ ʨʰ ] || ㄑ
| 4|| 31||◌́^ ||da^ ||打
|-
|-
|x<sup>3</sup> || [ ɕ ] || ㄒ
| 5|| 53||◌̀ ||chongˋ ||唱
|-
|-
|z || [ ts ] || ㄗ
| 6|| 21||◌^ (untuk akhiran b,d,g)||kiug^||曲
|-
|-
|c || [ tsh ] || ㄘ
| 7|| 54||◌̀ (untuk akhiran b,d,g)|| sudˋ||術
|}

===Dialek Ngiauphin ===
{| class="wikitable"
|+ 饒平腔聲調符號表 (Ngièu-phìn-khiông sâng-thiàu fù-ho-peú)
|-
|-
! Nomor !! Nomor nada (調值) !! Diaktrik/bentuk nada (調型) !! Contoh !! Hanzi
|s|| [ s ] || ㄙ
|-
| 1|| 11||◌̌ ||coˇ||坐
|-
|-
|zh<sup>4</sup>|| [ ʧ ] || ㄓ/ㄐ
| 2|| 55||◌ || liong ||涼
|-
|-
| 3|| 53||◌̀ ||shanˋ ||善
|ch<sup>4</sup> || [ ʧʰ ] || ㄔ/ㄑ
|-
|-
|sh<sup>4</sup> || [ ʃ ]|| ㄕ/ㄒ
| 4|| 24||◌́ ||siiˊ ||事
|-
| 5||2||◌̀ (untuk akhiran b,d,g)||badˋ||八
|-
|-
| 6||5|| ◌ (untuk akhiran b,d,g)|| ngied ||月
|rh<sup>4</sup> || [ ʒ ] || ㄖ
|}
|}

* Catatan:
**<sup>1</sup> bb digunakan untuk Dialek Seu On di Kabupaten Yunlin, Desa Guoxiang (Kabupaten Nantou) / 南投國姓鄉 serta kawasan-kawasan Hakka di Taiwan Selatan.
**<sup>2</sup> r merupakan frikatif yang ditemukan pada penutur dialek Siyen Selatan. r di sini adalah suku kata dengan inisial nol dan diawali dengan vokal tinggi sebelumnya i. i bersifat frikatif untuk membentuk ri-
**<sup>3</sup> j, q, x, digunakan untuk Dialek Siyen (Utara dan Selatan).
** <sup>4</sup> zh, ch, sh, rh masing-masing ditulis sebagai ㄓ, ㄔ, ㄕ, ㄖ, untuk penutur Dialek Hoiliuk, Ngiauphin, dan Seu On; sementara untuk Dialek Thaiphu dilambangkan sebagai ㄐ, ㄑ, ㄒ, dan ㄖ


== Lihat juga ==
== Lihat juga ==
* [[Bahasa di Taiwan]]
* [[Bahasa di Taiwan]]
* [[Bahasa Hakka Taiwan]]
* [[Bahasa Hakka Taiwan]]
==Pranala luar ==
*[http://uibun.twl.ncku.edu.tw/chuliau/lunsoat/english/romantw/roman-tw-v.pdf Romanization and Language Planning in Taiwan]
* [https://language.moe.gov.tw/001/Upload/6/RelFile/6507/7824/hakka-words.pdf 臺灣客家語書寫推薦用字（第1批）]
* [http://ws.moe.edu.tw/001/Upload/6/RelFile/6507/7823/hakka_words-2nd_all.pdf 臺灣客家語書寫推薦用字（第2批）]
* [https://elearning01.hakka.gov.tw/hakka/pinyin 客語音標簡介]{{Pranala mati|date=Januari 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}


== Referensi ==
== Referensi ==
{{reflist}}
{{reflist}}
{{Hakka}}

[[Kategori:Bahasa Hakka]]
[[Kategori:Bahasa Hakka]]
[[Kategori:Romanisasi]]
[[Kategori:Romanisasi]]

Revisi terkini sejak 6 Juli 2023 01.16

Sistem Romanisasi Hakka Taiwan
Toiˇ vanˊ Hagˋ gaˊ ngiˊ Pinˊ imˊ Fongˊ on
Jenis aksara
BahasaHakka
Dialek Siyen
Dialek Hoiliuk
Dialek Thaiphu
Dialek Ngiauphin
Dialek Seu On
PenciptaKementerian Pendidikan Taiwan
Periode
2012
Aksara terkait
Silsilah
 Artikel ini mengandung transkripsi fonetik dalam Alfabet Fonetik Internasional (IPA). Untuk bantuan dalam membaca simbol IPA, lihat Bantuan:IPA. Untuk penjelasan perbedaan [ ], / / dan ⟨ ⟩, Lihat IPA § Tanda kurung dan delimitasi transkripsi.

Sistem Romanisasi Bahasa Hakka Taiwan (臺灣客家語拼音方案; Thòi-vân Hak-kâ-ngî Phîn-yîm Fông-on) adalah sistem romanisasi pinyin untuk bahasa Hakka Taiwan yang diciptakan oleh Kementerian Pendidikan Taiwan pada tahun 2012.[1]

Penamaan

[sunting | sunting sumber]
Sistem Romanisasi Bahasa Hakka Taiwan Hanzi Pha̍k-fa-sṳ Bahasa Inggris
Toiˇ vanˊ Hagˋ gaˊ ngiˊ Pinˊ imˊ Fongˊ on 臺灣客家語拼音方案 Thòi-vân Hak-kâ-ngî Phîn-yîm Fông-on Taiwanese Hakka Romanization System

Deskripsi

[sunting | sunting sumber]

Sistem romanisasi ini adalah bagian dari pendidikan bahasa Hakka di Taiwan untuk meningkatkan pemahaman yang lebih baik terhadap bahasa tersebut. Bahasa Hakka di Taiwan pada awalnya banyak ditulis menggunakan Hanzi maupun romanisasi pha̍k-fa-sṳ (白話字) yang diciptakan oleh pewarta Injil dari barat agar mereka dapat berkomunikasi dengan rakyat Hakka.[2] Namun karena tekanan terhadap bahasa-bahasa non-Mandarin semasa era berkuasanya KMT sejak tahun 1949, sistem romanisasi nyaris tidak berkembang di Taiwan.[2] Penciptaan romanisasi Hakka yang baru merupakan terobosan penting untuk mengikutsertakan seluruh dialek utama Hakka di Taiwan agar bisa ditulis baik dengan Hanzi mau pun huruf latin. Ciri khas dari Romanisasi Hakka Taiwan adalah penggunaan diakritik yang disesuaikan dengan kontur nada dari masing-masing dialek.

Tabel simbol inisial (聲母符號表)

[sunting | sunting sumber]
聲母符號表 （sâng-mû fù-ho-peú）
客家語拼音 (pinyin Hakka) 國際音標 (International Phonetic Alphabet) 注音符號 (notasi fonetik)
b [ p ] ㄅ
p [ ph ] ㄆ
m [ m ] ㄇ
f [ f ] ㄈ
v [ v ] 万
bb1 [ b ] ㆠ
d [ t ] ㄉ
t [ th ] ㄊ
n [ n ] ㄋ
l [ l ] ㄌ
r2 [ j ] x
g [ k ] ㄍ
k [ kh ] ㄎ
ng [ŋ ] 兀
h [ h ] ㄏ
j3 [ ʨ ] ㄐ
q3 [ ʨʰ ] ㄑ
x3 [ ɕ ] ㄒ
z [ ts ] ㄗ
c [ tsh ] ㄘ
s [ s ] ㄙ
zh4 [ ʧ ] ㄓ/ㄐ
ch4 [ ʧʰ ] ㄔ/ㄑ
sh4 [ ʃ ] ㄕ/ㄒ
rh4 [ ʒ ] ㄖ
  • Catatan:
    • 1 bb digunakan untuk Dialek Seu On di Kabupaten Yunlin, Desa Guoxiang (Kabupaten Nantou) / 南投國姓鄉 serta kawasan-kawasan Hakka di Taiwan Selatan.[1]
    • 2 r merupakan frikatif yang ditemukan pada penutur dialek Siyen Selatan. r di sini adalah suku kata dengan inisial nol dan diawali dengan vokal tinggi sebelumnya i. i bersifat frikatif untuk membentuk ri-.[1]
    • 3 j, q, x, digunakan untuk Dialek Siyen (Utara dan Selatan).[1]
    • 4 zh, ch, sh, rh masing-masing ditulis sebagai ㄓ, ㄔ, ㄕ, ㄖ, untuk penutur Dialek Hoiliuk, Ngiauphin, dan Seu On; sementara untuk Dialek Thaiphu dilambangkan sebagai ㄐ, ㄑ, ㄒ, dan ㄖ.[1]

Tabel simbol final (韻母符號表)

[sunting | sunting sumber]

Final tunggal (單韻母)

[sunting | sunting sumber]
單韻母 （tân-yun-mû）
客家語拼音 (pinyin Hakka) 國際音標 (International Phonetic Alphabet) 注音符號 (notasi fonetik)
ii [ ï ] 帀
i1 [ i ] │
e [ e ] ㄝ
ee2 [ ɛ ] ㆤ
a [ a ] ㄚ
o [ o ] ㄛ
oo2 [ ɔ ] ㆦ
u1 [ u ] ㄨ
er3 [ ɤ ] ㄜ
  • Catatan:
    • 1 i, u dapat digunakan untuk medial (韻頭), nucleus (韻腹) dan coda (韻尾).[1]
    • 2ee dan oo hanya digunakan dalam Dialek Seu On.[1]
    • 3 er digunakan dalam Dialek Hoiliuk dan Ngiauphin sebagai pelengkap untuk akhiran kata benda.[1]

Akhiran konsonan (輔音韻尾)

[sunting | sunting sumber]
輔音韻尾（phú-yîm-yun-mû）
客家語拼音 (pinyin Hakka) 國際音標 (International Phonetic Alphabet) 注音符號 (notasi fonetik)
m4 [ m ] ㄇ
n4 [ n ] ㄋ
ng4 [ ŋ ] 兀
b4 [ p ] ㄅ
d4 [ t ] ㄉ
g4 [ k ] ㄍ
  • Catatan :
    • 4 -m, -n, -ng digunakan untuk final final nasal ; -b, -d, -g digunakan untuk final henti.[1]

Rima nasal (鼻化韻)

[sunting | sunting sumber]
鼻化韻（phi-fa-yun）
客家語拼音 (pinyin Hakka) 國際音標 (International Phonetic Alphabet) 注音符號 (notasi fonetik)
nn5 [ ~ ]
  • Catatan :
    • 5 nn umumnya hanya digunakan dalam Dialek Seu On, tetapi kadang-kadang juga dijumpai di dialek lain, seperti: uainn+ (歪) pada Dialek Thaiphu.[1]

Suku kata nasal (成音節鼻音)

[sunting | sunting sumber]
成音節鼻音 （sàng-yîm-chiet-phi-yîm）
客家語拼音 (pinyin Hakka) 國際音標 (International Phonetic Alphabet) 注音符號 (notasi fonetik)
m6 [ ṃ ] ㄇ
n6 [ ṇ ] ㄋ
ng6 [ ŋ ] 兀
  • Catatan :
    • 6 konsonan m, n, dan ng dapat dianggap sebagai nucleus (韻腹) dan membentuk suku kata sendiri. Contoh: ngˇ (魚), mˇ (毋).[1]

Tabel simbol nada (聲調符號表)

[sunting | sunting sumber]

Dialek Siyen, Liuktui dan Moiyan

[sunting | sunting sumber]
Nomor Nomor nada (調值) Siyen/Liuktui Nomor nada (調值) Moiyan Diaktrik/bentuk nada (調型) Contoh Hanzi
1 24 / 33 44 ◌́ maˊ 馬
2 11 11 ◌̌ maˇ 麻
3 31 31 ◌̀ maˋ 麼
4 55 53 ◌ ma 罵
5 5 5 ◌ (untuk akhiran b,d,g) mad 末
6 2 1 ◌̀ (untuk akhiran b,d,g) magˋ 蕒

Dialek Hoiliuk

[sunting | sunting sumber]
海陸腔聲調符號表 (Hói-liu̍k-khiông sâng-thiàu fù-ho-peú)
Nomor Nomor nada (調值) Diaktrik/bentuk nada (調型) Contoh Hanzi
1 53 ◌̀ caˋ 差
2 55 ◌ ngin 人
3 24 ◌́ sanˊ 產
4 11 ◌̌ piauˇ 票
5 33 ◌+ mai+ 賣
6 5 ◌ (untuk akhiran b,d,g) gued 國
7 2 ◌̀ (untuk akhiran b,d,g) rhidˋ 易

Dialek Seu On

[sunting | sunting sumber]
詔安腔聲調符號表 (Seu-ôn-khiông sâng-thiàu fù-ho-peú)
Nomor Nomor nada (調值) Diaktrik/bentuk nada (調型) Contoh Hanzi
1 11 ◌̌ saˇ 沙
2 53 ◌̀ mˋ 魚
3 31 ◌́^ li^ 鯉
4 55 ◌ shiu 壽
5 24 ◌́ (untuk akhiran b,d,g) shidˊ 釋
6 43 ◌̀ (untuk akhiran b,d,g) rhiabˋ 葉

Dialek Thaiphu

[sunting | sunting sumber]
大埔腔聲調符號表 (Thai-phû-khiông sâng-thiàu fù-ho-peú)
Nomor Nomor nada (調值) Diaktrik/bentuk nada (調型) Contoh Hanzi
1 33 ◌+ go+ 歌
2 35 ◌́ siauˊ 簫
3 113 ◌̌ shonˇ 船
4 31 ◌́^ da^ 打
5 53 ◌̀ chongˋ 唱
6 21 ◌^ (untuk akhiran b,d,g) kiug^ 曲
7 54 ◌̀ (untuk akhiran b,d,g) sudˋ 術

Dialek Ngiauphin

[sunting | sunting sumber]
饒平腔聲調符號表 (Ngièu-phìn-khiông sâng-thiàu fù-ho-peú)
Nomor Nomor nada (調值) Diaktrik/bentuk nada (調型) Contoh Hanzi
1 11 ◌̌ coˇ 坐
2 55 ◌ liong 涼
3 53 ◌̀ shanˋ 善
4 24 ◌́ siiˊ 事
5 2 ◌̀ (untuk akhiran b,d,g) badˋ 八
6 5 ◌ (untuk akhiran b,d,g) ngied 月

Lihat juga

[sunting | sunting sumber]

Pranala luar

[sunting | sunting sumber]

Referensi

[sunting | sunting sumber]
  1. ^ a b c d e f g h i j k 客家語拼音方案使用手冊 (中華民國 101年 11月), Kementerian Pendidikan Taiwan. Akses: 13 Juli 2022.
  2. ^ a b Language, Culture, and Identity: Romanization in Taiwan and Its Implications (語言、文化與認同: 臺灣的羅馬拼音及其意涵), Taiwan Journal of East Asian Studies, Vol. 12, No. 2 (Issue 24), Dec. 2015, pp. 191-233.
Diperoleh dari "https://wiki-indonesia.club/w/index.php?title=Sistem_Romanisasi_Bahasa_Hakka_Taiwan&oldid=23800504"