Rumpun Banjar: Perbedaan antara revisi
Tampilan
Konten dihapus Konten ditambahkan
Alamnirvana (bicara | kontrib) |
Tidak ada ringkasan suntingan Tag: VisualEditor Suntingan perangkat seluler Suntingan peramban seluler |
||
(15 revisi perantara oleh 5 pengguna tidak ditampilkan) | |||
Baris 1: | Baris 1: | ||
'''Rumpun Banjar''' |
'''Rumpun Banjar''' adalah pengelompokan beberapa [[suku bangsa]] yang terdapat di sepanjang pesisir [[pulau Kalimantan]] yang dianggap memiliki keterkaitan bahasa dan budaya. Penamaan rumpun ini berdasarkan suku yang terbanyak populasinya. Alternatif lain penamaan rumpun ini adalah rumpun Kutai, karena di Kutai terdapat kerajaan tertua di pulau Kalimantan disamping bahasa Kutai juga dapat menjangkau Bahasa Kedayan (Brunei) di utara dan bahasa Banjar di selatan. Kebanyakan bahasa-bahasa yang dipakai rumpun ini tergolong [[bahasa Melayu Lokal]].<ref>{{en icon}} {{cite book|last=Schulze|first=Fritz|year=2006|url=http://books.google.co.id/books?id=wsWX4TTfFAEC&lpg=PA47&dq=Insular%20Southeast%20Asia%20banjar%20kutai%20lakes%20malay&pg=PA47#v=onepage&q&f=false|title=Insular Southeast Asia: linguistic and cultural studies in honour of Bernd Nothofer|publisher=Otto Harrassowitz Verlag|isbn=3447054778|pages=47|coauthors=Holger Warnk}} ISBN 978-3-447-05477-5</ref><ref>[http://www.joshuaproject.net/people-clusters.php?peo2=131 Banjar of Kalimantan]</ref> |
||
Suku-suku yang tergabung dalam rumpun ini diantaranya |
Suku-suku yang tergabung dalam rumpun ini diantaranya: |
||
# [[Suku |
# [[Suku Kutai]] |
||
# [[Suku |
# [[Suku Berau]] |
||
# [[Suku |
# [[Suku Kedayan]] |
||
# [[Suku |
# [[Suku Melayu Brunei|Suku Brunei]] |
||
# [[Suku |
# [[Suku Dayak Meratus|Suku Dayak Bukit (Banjar arkhais-non muslim)]] |
||
# [[Suku Banjar]], termasuk sebagian sub-[[Suku Dayak Ngaju]]-[[muslim]] yang ''berbudaya Banjar'' yaitu: |
|||
# [[Suku Melayu Kayong]] |
|||
# [[Suku |
## [[Suku Dayak Berangas]] |
||
# [[Suku |
## [[Suku Dayak Mendawai]] |
||
# [[Suku |
## [[Suku Dayak Bakumpai]] |
||
# [[Suku Tidung]] |
|||
Secara terpisah kadang-kadang beberapa subetnis Dayak Ngaju yang beragama Islam dan mendapat pengaruh kuat dari bahasa Banjar dan hukum adat istiadat Banjar seperti suku Dayak Mendawai, suku Dayak Bakumpai, suku Dayak Bukit, suku Berangas (suku ini telah melebur menjadi Banjar Kuala) serta suku Banjar itu sendiri seringkali dikelompokkan sebagai kelompok tersendiri yaitu Kelompok Kalimantan Selatan. |
|||
== |
== Perbandingan bahasa-bahasa Rumpun Banjar == |
||
{| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-family: Arial Unicode MS, Lucida Sans Unicode;" |
{| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-family: Arial Unicode MS, Lucida Sans Unicode;" |
||
|- |
|- |
||
|- |
|- |
||
|'''[[Bahasa Melayu]]'''||'''[[Bahasa Berau]]'''||'''[[Bahasa Banjar]]'''||'''[[Bahasa Kutai]]'''||'''[[Bahasa |
|'''[[Bahasa Melayu]]'''||'''[[Bahasa Berau]]'''||'''[[Bahasa Banjar]]'''||'''[[Bahasa Kutai]]'''||'''[[Bahasa Kedayan]]''' |
||
|- |
|- |
||
|mereka (dia)||-||sidin/sida||sida|| |
|mereka (dia)||-||sidin/sida||sida||bisdia |
||
|- |
|- |
||
|mengenang dgn nestapa||marista||marista||merista||marista |
|mengenang dgn nestapa||marista||marista||merista||marista |
||
|- |
|- |
||
|sebutir (sebuah)||sabuting||sabuting||sebuting||sabuting |
|sebutir (sebuah)||sabuting||sabuting||sebuting||sabuting |
||
|- |
|- |
||
|sanak keluarga||-||bubuhan||bubuhan|| |
|sanak keluarga||-||bubuhan||bubuhan||paadian |
||
|- |
|- |
||
|air||air||banyu (Bukit: |
|air||air||banyu (Bukit:ayying)||aer||aying |
||
|- |
|- |
||
|gelar "Abang"||-||Anang||Awang||Awang |
|gelar "Abang"||-||Anang||Awang||Awang |
||
|- |
|- |
||
|hamil||-||batianan||-||batian |
|hamil||-||batianan||-||batian |
||
|- |
|- |
||
|begitu||-||damintu||-||dami atu |
|begitu||-||damintu||-||dami atu |
||
|- |
|- |
||
|begini||damini||damini||-||dami ani |
|begini||damini||damini||-||dami ani |
||
|- |
|- |
||
|bagaimana||daimapa||dimapa||-||dami apa? |
|bagaimana||daimapa||dimapa||-||dami apa? |
||
|- |
|- |
||
|rakit||lanting||lanting||lanting||lanting |
|rakit||lanting||lanting||lanting||lanting |
||
Baris 45: | Baris 43: | ||
|pasir||-||pasir{{br}}karangan||karasik{{br}}kersik||karasik |
|pasir||-||pasir{{br}}karangan||karasik{{br}}kersik||karasik |
||
|- |
|- |
||
|perahu||-||jukung||gubang||gubang |
|perahu||-||jukung||gubang||gubang |
||
|- |
|- |
||
|seekor||-||saikung||-||saikung |
|seekor||-||saikung||-||saikung |
||
|- |
|- |
||
|buih||-||buih||-||buyah |
|buih||-||buih||-||buyah |
||
Baris 53: | Baris 51: | ||
|air kencing||-||kamih||-||kamih |
|air kencing||-||kamih||-||kamih |
||
|- |
|- |
||
|anjing||kuyuk||kuyuk|| |
|anjing||kuyuk||kuyuk||koyo'||kuyuk |
||
|- |
|- |
||
|cempedak||-||tiwadak||-||tibadak |
|cempedak||-||tiwadak||-||tibadak |
||
Baris 63: | Baris 61: | ||
|bunga||busak||kambang||-||- |
|bunga||busak||kambang||-||- |
||
|- |
|- |
||
|kering||karring||karing||kereng|| |
|kering||karring||karing||kereng||karing/kaing |
||
|- |
|- |
||
|getah||gatta||gatah||getah||- |
|getah||gatta||gatah||getah||- |
||
|- |
|- |
||
|antar||atar||atar||-|| |
|antar||atar||atar||-||antat |
||
|- |
|- |
||
|lama||lawas||lawas||lawas|| |
|lama||lawas||lawas||lawas||batah |
||
|- |
|- |
||
|keluarga||kula||kula||-||- |
|keluarga||kula||kula||-||- |
||
Baris 79: | Baris 77: | ||
|nenek||inni||nini||-||nini |
|nenek||inni||nini||-||nini |
||
|- |
|- |
||
|nanti||kandia||kaina||kendia|| |
|nanti||kandia||kaina||kendia||kandila |
||
|- |
|- |
||
|ikan||jukkut||iwak||jukut||- |
|ikan||jukkut||iwak||jukut||- |
||
Baris 101: | Baris 99: | ||
|kakek||kayi||kayi||-||- |
|kakek||kayi||kayi||-||- |
||
|- |
|- |
||
|dangau||lapau||lampau||-||- |
|dangau||lapau||lampau||-||-lapau |
||
|- |
|- |
||
|tepi||siring||siring||-||siring |
|tepi||siring||siring||-||siring |
||
|- |
|- |
||
|dahulu kala||bahari||bahari||behari |
|dahulu kala||bahari||bahari||behari||bahari |
||
|- |
|- |
||
|petang hari||karamian||kamarian||kemerian|| |
|petang hari||karamian||kamarian||kemerian||kalamari |
||
|- |
|- |
||
|pagi||sambat||ba'isukan||hambat|| |
|pagi||sambat||ba'isukan||hambat||sambat |
||
|- |
|- |
||
|panggil||kiyau||kiyau||-|| |
|panggil||kiyau||kiyau||-||lagau |
||
|} |
|} |
||
{{indo-stub}} |
{{indo-stub}} |
||
Baris 119: | Baris 117: | ||
{{reflist}} |
{{reflist}} |
||
[[Kategori:Dayak]] |
|||
[[Kategori:Melayu]] |
[[Kategori:Melayu]] |
||
[[Kategori:Kalimantan]] |
[[Kategori:Kalimantan]] |
Revisi per 20 Mei 2024 16.07
Rumpun Banjar adalah pengelompokan beberapa suku bangsa yang terdapat di sepanjang pesisir pulau Kalimantan yang dianggap memiliki keterkaitan bahasa dan budaya. Penamaan rumpun ini berdasarkan suku yang terbanyak populasinya. Alternatif lain penamaan rumpun ini adalah rumpun Kutai, karena di Kutai terdapat kerajaan tertua di pulau Kalimantan disamping bahasa Kutai juga dapat menjangkau Bahasa Kedayan (Brunei) di utara dan bahasa Banjar di selatan. Kebanyakan bahasa-bahasa yang dipakai rumpun ini tergolong bahasa Melayu Lokal.[1][2]
Suku-suku yang tergabung dalam rumpun ini diantaranya:
- Suku Kutai
- Suku Berau
- Suku Kedayan
- Suku Brunei
- Suku Dayak Bukit (Banjar arkhais-non muslim)
- Suku Banjar, termasuk sebagian sub-Suku Dayak Ngaju-muslim yang berbudaya Banjar yaitu:
Perbandingan bahasa-bahasa Rumpun Banjar
Bahasa Melayu | Bahasa Berau | Bahasa Banjar | Bahasa Kutai | Bahasa Kedayan |
mereka (dia) | - | sidin/sida | sida | bisdia |
mengenang dgn nestapa | marista | marista | merista | marista |
sebutir (sebuah) | sabuting | sabuting | sebuting | sabuting |
sanak keluarga | - | bubuhan | bubuhan | paadian |
air | air | banyu (Bukit:ayying) | aer | aying |
gelar "Abang" | - | Anang | Awang | Awang |
hamil | - | batianan | - | batian |
begitu | - | damintu | - | dami atu |
begini | damini | damini | - | dami ani |
bagaimana | daimapa | dimapa | - | dami apa? |
rakit | lanting | lanting | lanting | lanting |
pasir | - | pasir karangan |
karasik kersik |
karasik |
perahu | - | jukung | gubang | gubang |
seekor | - | saikung | - | saikung |
buih | - | buih | - | buyah |
air kencing | - | kamih | - | kamih |
anjing | kuyuk | kuyuk | koyo' | kuyuk |
cempedak | - | tiwadak | - | tibadak |
bekantan | - | bakantan | - | bangkatan |
kempunan | - | kapuhunan | - | kapunan |
bunga | busak | kambang | - | - |
kering | karring | karing | kereng | karing/kaing |
getah | gatta | gatah | getah | - |
antar | atar | atar | - | antat |
lama | lawas | lawas | lawas | batah |
keluarga | kula | kula | - | - |
sudah | talla | talah | - | - |
adik | ading | ading | - | - |
nenek | inni | nini | - | nini |
nanti | kandia | kaina | kendia | kandila |
ikan | jukkut | iwak | jukut | - |
besar | bassar | basar | basaa | - |
lidah | ilat | ilat | elat | - |
ular | taddung | tadung | tadung | - |
celana | saluar | salawar | seluar | seluar |
teman | dangan kawal |
kawal | kawal | dangan |
karat besi | taggar | tagar | tagar | tagar |
kaki | battis | batis | betis | batis |
potong | tattak | tatak | tetak | tatak |
kakek | kayi | kayi | - | - |
dangau | lapau | lampau | - | -lapau |
tepi | siring | siring | - | siring |
dahulu kala | bahari | bahari | behari | bahari |
petang hari | karamian | kamarian | kemerian | kalamari |
pagi | sambat | ba'isukan | hambat | sambat |
panggil | kiyau | kiyau | - | lagau |
Referensi
- ^ (Inggris) Schulze, Fritz (2006). Insular Southeast Asia: linguistic and cultural studies in honour of Bernd Nothofer. Otto Harrassowitz Verlag. hlm. 47. ISBN 3447054778. ISBN 978-3-447-05477-5
- ^ Banjar of Kalimantan