Lompat ke isi

Prasasti Sirah Keting: Perbedaan antara revisi

Dari Wikipedia bahasa Indonesia, ensiklopedia bebas
Konten dihapus Konten ditambahkan
Rizkydns (bicara | kontrib)
Tidak ada ringkasan suntingan
Tag: Suntingan perangkat seluler Suntingan peramban seluler
Rizkydns (bicara | kontrib)
Tidak ada ringkasan suntingan
Tag: Suntingan perangkat seluler Suntingan peramban seluler
Baris 2: Baris 2:


[[Prasasti Sirah Keting]] menyebut gelar abhiseka rajanya, yaitu dengan nama '''Sri Jayawarsa Digjaya Sasastraprabhu''', [[Sri jayawarsa]] juga menyebutkan dirinya sebagai cucu anak dari '''Sang Apanji Wijayamertawarddhana''' yang kemudian bergelar abhiseka sebagai Sri Isana [[Dharmawangsa Teguh]] Anantawikramottunggadewa.
[[Prasasti Sirah Keting]] menyebut gelar abhiseka rajanya, yaitu dengan nama '''Sri Jayawarsa Digjaya Sasastraprabhu''', [[Sri jayawarsa]] juga menyebutkan dirinya sebagai cucu anak dari '''Sang Apanji Wijayamertawarddhana''' yang kemudian bergelar abhiseka sebagai Sri Isana [[Dharmawangsa Teguh]] Anantawikramottunggadewa.

'''Alih aksara :'''

Sisi Depan (D33)

1. ║o║om swasthā dirghāyūrāstu
2. ║o║sang hyang wisnu sirāçarira
sira ring bhuwana
3. subhaga wasta ring prajā swastha
śrī jayawarsa di
4. gjaya śāstra prabhu saphala
siněmbahing sa
5. rāt saksāt bhaskara candratirtha
sira tā
6. mrta ri hajěng ikang sarāt kabeh
astwā
7. ninggya sahaçracandra pangaděg
nira sini
8. wi haneng jagat krtā║swasti
śaka
9. warsātīta 1026 ka(r)ttikamā
10. sa tithi pañcadaśī śukla paksa
amrtam
11. sasamangkana ha pa ca nilangkir
graham
12. cāra wawakārana śiwayoga
krtamandala
13. hyang kuwera dewatā mûsaka rāśi
iri
14. kā diwāśanira sira śrī
śāstraprabhu sira sang
15. potra (l)ali ……i…..ngaparap anak
16. ni sira sang apañji
wijayāmrtawarddha(na)
17. sira srī
iśānadharmmawangśātguhanantawi
18. kramotunggadewadhipatināmasanga
19. skārābhiśeka. Irika diwāśa
nikāng a
20. titih mangaran marjaya.
Inanugrahan de ni
21. rar śrī jayadrtaprabhu ikā ta
raksa(kmi) …(h)……..ira
22. (katĕ)guh……….

Sisi Belakang (D33)

1. ya makmitana sang hyang ajñā
haji
anugraha rasāmṛta su
2. baddhākna pagěḥnyānugraha nira
sira śrī jaya prabhu irikang
3. atitiḥ mangaran marjaya yadyan
ikang marjaya
4. mantuka ring koluyan makasonga
kawanangan sang hyang rā
5. jānugraha kāngkěn kā
manggalāstawānya ring rāt
6. kalilirana deni wka wetya mne.
hlěm ta ri dlāha ning
7. dlāha de sang anagata prabhu
kasaksyan de tanda (ra)
8. kryān ring pakirakiran
makamanggala sira dewa ra
9. ja tuhan mapatih sang apañji
jayādhara karuhun
10. sira mpungku çewasogata samgět i
tirwan samgět
11. sanga Pañji samaya samgět ran&u
kabayan
12. sangapañji madimana sogata mpu
wuja
13. taṇḍa sang adhimantrī rakryan ka
nuruhan sa
14. ……………… yaprabhu sang apa
15. ñji tkajaya rakryān huwung.
atĕhĕr manumbuk i ra
16. kryān pulung kajang atĕhĕr
masalĕsih samgat i
17. wka mapañji waśengrāt dumadyakĕn
sang hyang ajñā
18. haji rājānugraha kunang ri
sdĕngan yan hanānyāyu…
19. ksāngruddha kanāna dĕnda kā 1 su
5 atĕhĕr ma
20. sapatha kabyĕt karmmaknan
salwirnikeng janma i
21. katmahanya ring ihatraparatra
salwirning janma

Sisi Kanan (D33)

1. ………..(ri)prabhu………..
2. ….…(ng)danguky……..madu
3. du(lang)……….(ingha)
4. (mak aliwwan awr)
5. (sabha)…………….ado
6. do kasusursusuran
7. domdoman rāçī
8. ado(dota) besa
9. mās acuring atěhě
10. riwnanganyāngang ( )ḍampa
11. blaḥ karājyan muwaḥ
12. rihanani( )nira
13. dāna nikang marjaya
14. denira sira çrī jayaprabhu āpa
15. n pāwak rikā(di) i……..prabhu bha
16. tāra saksāt wisnwāngśā
17. watāra tan wnang tan wa
19. ra wwang huwus mamuhuta
20. ng I kabhaktin ri sira matang
21. nyan wineh kaki marja

Sisi Kiri (D33)

1. nya mon brahmaṇa
2. mon kṣatriya
3. mon weçya 4
4. mon sudra angru
5. ddhānga pakari anugra
6. (ha) rikāng iki
7. wwang mangkana kramanya
8. astu bhasmībhūtātma
9. han hawu atěhě
10. r çrahakna huripnya ring
11. yama dewata ║
12. āstu ║o║
13. ka
14. ta kamung hyang śrī ha
15. ricandana agasti
16. maharśi pūrbwa daksina
17. passima uttara maddhya
18. agneya neriti bā
19. yabya airśanya ū
20. rddhamadhah sira patra
21. …..har sara….d….

'''Adapun alih bahasa Prasasti Sirah
Kĕting adalah sebagai berikut :'''

Sisi Depan (D33)

1. ║o║ om swasthā dirghāyūrāstu
2. ║o║ Dewa Wisnu sendirilah yang
menjelma ke dunia
3. sangat termasyur di kalangan.
rakyat. Berbahagialah çrī.
jayawarsa di
4. gjaya çāstra prabhu menerima
sembah dari
5. seluruh dunia. Beliau adalah.
matahari, bulan, dan air
6. amrta dari pengharapan seluruh
dunia itu.
7. Saat inilah seribu bulan
kekuasaan beliau
8. disembah di dunia yang
tenteram║selamat tahun saka
9. telah berlangsung selama 1026
tahun, bulan karttika,
10. tanggal 15 paruh terang,
11. hariyaŋ, pahiŋ, śanaiścara,
nilangkir adalah graham
12. cāra nya, wawa adalah kārana
nya, śiwa yoganya, krta.
mandalanya,
13. kuwera adalah dewatanya, mŭsaka
adalah rāśinya.
14. Disanalah dia śrī jaya prabhu
adalah
15. ……………………….. bernama anak
16. nya sang apañji
wijayāmrtawarddha(na)
17. dia adalah śrī
iśānadharmmawangśātguhanantawi
18. kramotunggadewadhipatinamasanga
19. skārābhiśeka ditetapkan
diberikan
20. bernama marjaya. Dianugerahkan
oleh
21. śrī jayadrtaprabhu itu.
22. Memberikan perlindungan..
Sisi Belakang (D33)

1. Sebab sang hyang memerintah raja
menganugerahkan air suci
2. subaddhākna keteguhan
dianugrahkan dia çrī jaya prabhu
lalu
3. berkedudukan bernama marjaya
yadyan itu marjaya
4. mantuka ke koluyan makasonga
sekelompok, sang hyang
5. rājā menganugerahkan menyuruh kā
manggalāstawānya di dunia
6. diwariskannya oleh wka wetya mne
hlĕm ri dlāha di
7. dlāha yang akan datang oleh
prabhu kasaksyan yang bertanda
8. (ra)kryān ring pakirakiran dewa
nya dewaraja
9. tuan mapatih sang apañji
jayādhara karuhun
10. dia mpungku çewasogata samgĕt i
tirwan samgĕt
11. Pañji datang bersama-sama samgĕt
raṇu kabayan
12. sangapañji madimana sogata
(penganut agama Buddha) mpu
wujataṇ
13. Sang adhimantrī (perdana
menteri) rakryan kanuruhan
14. ……………….yaprabhu. sang apa
15. ñji tkajaya. Rakryān huwung.
Kemudian melengkapi
16. rakryān pulung kajang. Kemudian
samgat i
17. wka mapañji waśengrat ditengahi
oleh sang hyang ajña
18. haji rājā menganugerahkan karena
itu ukuran mengenai hanānyayu
19. ksangruddha kena denda kā 1 su 5
kemudian
20. bersumpah semua. manusia (orang-
orang) bergerak ke mana-mana di
21. katmahanya di ihatraparatra.
orang-orang bergerak ke mana-
mana

Sisi Kanan (D33)

1. ………. Prabhu …….
2. …………….. minum
3. madu (?)……………..
4. ……………………..
5. …………………….. pakaian
6. ………… menyusuri
7. membagi-bagikan gundukan
8. pakaian besar
9. emas (kekayaan) dikeluarkan
kemudian
10. ……………………tahta
11. pembagian kerajaan dan
12. ada di wānirakti dia sima
13. hadiah itu marjaya
14. oleh dia çrī jaya prabhu
15. ……itulah prabhu bha
16. tara dengan jelas wisnu wangsa
17. watara tidak mengikat tidak
18. berbelas kasih di anugrah dia
19. manusia berakhir pada waktu
20. kebaktian dia itulah
21. sebabnya diberikan yang patut
dimuliakan marjaya

Sisi Kiri (D33)

1. maupun brahmaṇa
2. maupun kṣtriya
3. maupun 4 weçya
4. maupun sudra angru
5. pemberian pakari diberikan
6. yang ini
7. rakyat begitulah katanya
8. semoga bhasmībhūtātma
9. …. abu kemudian
10. diberikan hak hidupnya kepada
11. dewa yama ║
12. āstu║o║
13. ……. dengar
14. …..hyang śrī hari
15. candana agasti
16. maharsi purbwa daksina
17. pascima uttara maddhya
18. agneya neriti ba
19. yabya airsanya u
20. rddhamadhah …..
21. …………………

Revisi per 7 Agustus 2021 22.02

Prasasti Sirah Keting di keluarkan pada 8 November 1204 M ditemukan di wilayah Ponorogo yang memuat keterangan Raja Sri Jayawarsa menganugrahkan hak-hak istimewa kepada tokoh yang bernama Marjaya, karena telah menunjukkan kebaktiannya kepada Raja. Salah satu hal yang menarik dari hak yang diberikan Raja kepada Merjaya adalah hak untuk menggunakan dampar pembagian kerajaan (dampa blah karajyan). Apa yang di maksud dari hak dampa blah karajyan tidaklah jelas.

Prasasti Sirah Keting menyebut gelar abhiseka rajanya, yaitu dengan nama Sri Jayawarsa Digjaya Sasastraprabhu, Sri jayawarsa juga menyebutkan dirinya sebagai cucu anak dari Sang Apanji Wijayamertawarddhana yang kemudian bergelar abhiseka sebagai Sri Isana Dharmawangsa Teguh Anantawikramottunggadewa.

Alih aksara :

Sisi Depan (D33)

1. ║o║om swasthā dirghāyūrāstu 2. ║o║sang hyang wisnu sirāçarira

   sira ring bhuwana 

3. subhaga wasta ring prajā swastha

   śrī jayawarsa di

4. gjaya śāstra prabhu saphala

   siněmbahing sa

5. rāt saksāt bhaskara candratirtha

   sira tā

6. mrta ri hajěng ikang sarāt kabeh

   astwā 

7. ninggya sahaçracandra pangaděg

   nira sini

8. wi haneng jagat krtā║swasti

   śaka 

9. warsātīta 1026 ka(r)ttikamā 10. sa tithi pañcadaśī śukla paksa

   amrtam

11. sasamangkana ha pa ca nilangkir

   graham

12. cāra wawakārana śiwayoga

   krtamandala

13. hyang kuwera dewatā mûsaka rāśi

   iri

14. kā diwāśanira sira śrī

   śāstraprabhu sira sang 

15. potra (l)ali ……i…..ngaparap anak 16. ni sira sang apañji

   wijayāmrtawarddha(na) 

17. sira srī

   iśānadharmmawangśātguhanantawi 

18. kramotunggadewadhipatināmasanga 19. skārābhiśeka. Irika diwāśa

   nikāng a

20. titih mangaran marjaya.

   Inanugrahan de ni

21. rar śrī jayadrtaprabhu ikā ta

   raksa(kmi) …(h)……..ira 

22. (katĕ)guh……….

Sisi Belakang (D33)

1. ya makmitana sang hyang ajñā

   haji 
   anugraha rasāmṛta su

2. baddhākna pagěḥnyānugraha nira

   sira śrī jaya prabhu irikang 

3. atitiḥ mangaran marjaya yadyan

   ikang marjaya

4. mantuka ring koluyan makasonga

   kawanangan sang hyang rā

5. jānugraha kāngkěn kā

   manggalāstawānya ring rāt

6. kalilirana deni wka wetya mne.

   hlěm ta ri dlāha ning 

7. dlāha de sang anagata prabhu

   kasaksyan de tanda (ra)

8. kryān ring pakirakiran

   makamanggala sira dewa ra

9. ja tuhan mapatih sang apañji

   jayādhara karuhun 

10. sira mpungku çewasogata samgět i

   tirwan samgět 

11. sanga Pañji samaya samgět ran&u

   kabayan 

12. sangapañji madimana sogata mpu

   wuja 

13. taṇḍa sang adhimantrī rakryan ka

   nuruhan sa

14. ……………… yaprabhu sang apa 15. ñji tkajaya rakryān huwung.

   atĕhĕr manumbuk i ra

16. kryān pulung kajang atĕhĕr

   masalĕsih samgat i

17. wka mapañji waśengrāt dumadyakĕn

   sang hyang ajñā 

18. haji rājānugraha kunang ri

   sdĕngan yan hanānyāyu…

19. ksāngruddha kanāna dĕnda kā 1 su

   5 atĕhĕr ma

20. sapatha kabyĕt karmmaknan

   salwirnikeng janma i

21. katmahanya ring ihatraparatra

   salwirning janma

Sisi Kanan (D33)

1. ………..(ri)prabhu……….. 2. ….…(ng)danguky……..madu 3. du(lang)……….(ingha) 4. (mak aliwwan awr) 5. (sabha)…………….ado 6. do kasusursusuran 7. domdoman rāçī 8. ado(dota) besa 9. mās acuring atěhě 10. riwnanganyāngang ( )ḍampa 11. blaḥ karājyan muwaḥ 12. rihanani( )nira 13. dāna nikang marjaya 14. denira sira çrī jayaprabhu āpa 15. n pāwak rikā(di) i……..prabhu bha 16. tāra saksāt wisnwāngśā 17. watāra tan wnang tan wa 19. ra wwang huwus mamuhuta 20. ng I kabhaktin ri sira matang 21. nyan wineh kaki marja

Sisi Kiri (D33)

1. nya mon brahmaṇa 2. mon kṣatriya 3. mon weçya 4 4. mon sudra angru 5. ddhānga pakari anugra 6. (ha) rikāng iki 7. wwang mangkana kramanya 8. astu bhasmībhūtātma 9. han hawu atěhě 10. r çrahakna huripnya ring 11. yama dewata ║ 12. āstu ║o║ 13. ka 14. ta kamung hyang śrī ha 15. ricandana agasti 16. maharśi pūrbwa daksina 17. passima uttara maddhya 18. agneya neriti bā 19. yabya airśanya ū 20. rddhamadhah sira patra 21. …..har sara….d….

Adapun alih bahasa Prasasti Sirah Kĕting adalah sebagai berikut :

Sisi Depan (D33)

1. ║o║ om swasthā dirghāyūrāstu 2. ║o║ Dewa Wisnu sendirilah yang

    menjelma ke dunia 

3. sangat termasyur di kalangan.

   rakyat. Berbahagialah çrī.   
   jayawarsa di

4. gjaya çāstra prabhu menerima

   sembah dari

5. seluruh dunia. Beliau adalah.

   matahari, bulan, dan air 

6. amrta dari pengharapan seluruh

   dunia itu. 

7. Saat inilah seribu bulan

   kekuasaan beliau 

8. disembah di dunia yang

   tenteram║selamat tahun saka 

9. telah berlangsung selama 1026

   tahun, bulan karttika, 

10. tanggal 15 paruh terang, 11. hariyaŋ, pahiŋ, śanaiścara,

   nilangkir adalah graham

12. cāra nya, wawa adalah kārana

   nya, śiwa yoganya, krta.  
   mandalanya, 

13. kuwera adalah dewatanya, mŭsaka

   adalah rāśinya. 

14. Disanalah dia śrī jaya prabhu

   adalah 

15. ……………………….. bernama anak 16. nya sang apañji

   wijayāmrtawarddha(na) 

17. dia adalah śrī

   iśānadharmmawangśātguhanantawi

18. kramotunggadewadhipatinamasanga 19. skārābhiśeka ditetapkan

   diberikan 

20. bernama marjaya. Dianugerahkan

   oleh

21. śrī jayadrtaprabhu itu. 22. Memberikan perlindungan..

Sisi Belakang (D33)

1. Sebab sang hyang memerintah raja

   menganugerahkan air suci

2. subaddhākna keteguhan

   dianugrahkan dia çrī jaya prabhu 
   lalu

3. berkedudukan bernama marjaya

   yadyan itu marjaya 

4. mantuka ke koluyan makasonga

   sekelompok, sang hyang 

5. rājā menganugerahkan menyuruh kā

   manggalāstawānya di dunia

6. diwariskannya oleh wka wetya mne

   hlĕm ri dlāha di 

7. dlāha yang akan datang oleh

   prabhu kasaksyan yang bertanda

8. (ra)kryān ring pakirakiran dewa

   nya dewaraja

9. tuan mapatih sang apañji

   jayādhara karuhun

10. dia mpungku çewasogata samgĕt i

   tirwan samgĕt

11. Pañji datang bersama-sama samgĕt

   raṇu kabayan 

12. sangapañji madimana sogata

   (penganut agama Buddha) mpu 
   wujataṇ 

13. Sang adhimantrī (perdana

   menteri) rakryan kanuruhan 

14. ……………….yaprabhu. sang apa 15. ñji tkajaya. Rakryān huwung.

   Kemudian melengkapi

16. rakryān pulung kajang. Kemudian

   samgat i

17. wka mapañji waśengrat ditengahi

   oleh sang hyang ajña

18. haji rājā menganugerahkan karena

   itu ukuran mengenai hanānyayu

19. ksangruddha kena denda kā 1 su 5

   kemudian

20. bersumpah semua. manusia (orang-

   orang) bergerak ke mana-mana di

21. katmahanya di ihatraparatra.

   orang-orang bergerak ke mana- 
   mana

Sisi Kanan (D33)

1. ………. Prabhu ……. 2. …………….. minum 3. madu (?)…………….. 4. …………………….. 5. …………………….. pakaian 6. ………… menyusuri 7. membagi-bagikan gundukan 8. pakaian besar 9. emas (kekayaan) dikeluarkan

   kemudian

10. ……………………tahta 11. pembagian kerajaan dan 12. ada di wānirakti dia sima 13. hadiah itu marjaya 14. oleh dia çrī jaya prabhu 15. ……itulah prabhu bha 16. tara dengan jelas wisnu wangsa 17. watara tidak mengikat tidak 18. berbelas kasih di anugrah dia 19. manusia berakhir pada waktu 20. kebaktian dia itulah 21. sebabnya diberikan yang patut

   dimuliakan marjaya

Sisi Kiri (D33)

1. maupun brahmaṇa 2. maupun kṣtriya 3. maupun 4 weçya 4. maupun sudra angru 5. pemberian pakari diberikan 6. yang ini 7. rakyat begitulah katanya 8. semoga bhasmībhūtātma 9. …. abu kemudian 10. diberikan hak hidupnya kepada 11. dewa yama ║ 12. āstu║o║ 13. ……. dengar 14. …..hyang śrī hari 15. candana agasti 16. maharsi purbwa daksina 17. pascima uttara maddhya 18. agneya neriti ba 19. yabya airsanya u 20. rddhamadhah ….. 21. …………………