Sistem Romanisasi Bahasa Hakka Taiwan: Perbedaan antara revisi
Baris 317: | Baris 317: | ||
*[http://uibun.twl.ncku.edu.tw/chuliau/lunsoat/english/romantw/roman-tw-v.pdf Romanization and Language Planning in Taiwan] |
*[http://uibun.twl.ncku.edu.tw/chuliau/lunsoat/english/romantw/roman-tw-v.pdf Romanization and Language Planning in Taiwan] |
||
* [https://language.moe.gov.tw/001/Upload/6/RelFile/6507/7824/hakka-words.pdf 臺灣客家語書寫推薦用字(第1批)] |
* [https://language.moe.gov.tw/001/Upload/6/RelFile/6507/7824/hakka-words.pdf 臺灣客家語書寫推薦用字(第1批)] |
||
* [http://ws.moe.edu.tw/001/Upload/6/RelFile/6507/7823/hakka_words-2nd_all.pdf 臺灣客家語書寫推薦用字(第2批)] |
|||
== Referensi == |
== Referensi == |
Revisi per 13 Juli 2022 08.48
Sistem Romanisasi Hakka Taiwan Toiˇ vanˊ Hagˋ gaˊ ngiˊ Pinˊ imˊ Fongˊ on | |
---|---|
Jenis aksara | |
Bahasa | Hakka |
Pencipta | Kementerian Pendidikan Taiwan |
Periode | 2012 |
Aksara terkait | |
Silsilah | Hieroglif Mesir
|
Sistem Romanisasi Hakka Taiwan (臺灣客家語拼音方案; Thòi-vân Hak-kâ-ngî Phîn-yîm Fông-on) adalah sistem romanisasi pinyin untuk bahasa Hakka Taiwan yang diciptakan oleh Kementerian Pendidikan Taiwan pada tahun 2012.[1]
Penamaan
- Toiˇ vanˊ Hagˋ gaˊ ngiˊ Pinˊ imˊ Fongˊ on (臺灣客家語拼音方案; Taiwanese Hakka Romanization System)
- Hagˋ gaˊ ngiˊ Pinˊ imˊ Fongˊ on (客家語拼音方案; Hakka Romanization System)
Deskripsi
Sistem romanisasi ini adalah bagian dari pendidikan bahasa Hakka di Taiwan untuk meningkatkan pemahaman yang lebih baik terhadap bahasa tersebut. Bahasa Hakka di Taiwan pada awalnya banyak ditulis menggunakan Hanzi maupun romanisasi pha̍k-fa-sṳ (白話字) yang diciptakan oleh pewarta Injil dari barat agar mereka dapat berkomunikasi dengan rakyat Hakka.[2] Namun karena tekanan terhadap bahasa-bahasa non-Mandarin semasa era berkuasanya KMT sejak tahun 1949, sistem romanisasi nyaris tidak berkembang di Taiwan.[2] Penciptaan romanisasi Hakka yang baru merupakan terobosan penting untuk mengikutsertakan seluruh dialek utama Hakka di Taiwan agar bisa ditulis baik dengan Hanzi mau pun huruf latin. Ciri khas dari Romanisasi Hakka Taiwan adalah penggunaan diakritik yang disesuaikan dengan kontur nada dari masing-masing dialek.
Tabel simbol inisial (聲母符號表)
客家語拼音 (pinyin Hakka) | 國際音標 (International Phonetic Alphabet) | 注音符號 (notasi fonetik) |
---|---|---|
b | [ p ] | ㄅ |
p | [ ph ] | ㄆ |
m | [ m ] | ㄇ |
f | [ f ] | ㄈ |
v | [ v ] | 万 |
bb1 | [ b ] | ㆠ |
d | [ t ] | ㄉ |
t | [ th ] | ㄊ |
n | [ n ] | ㄋ |
l | [ l ] | ㄌ |
r2 | [ j ] | x |
g | [ k ] | ㄍ |
k | [ kh ] | ㄎ |
ng | [ŋ ] | 兀 |
h | [ h ] | ㄏ |
j3 | [ ʨ ] | ㄐ |
q3 | [ ʨʰ ] | ㄑ |
x3 | [ ɕ ] | ㄒ |
z | [ ts ] | ㄗ |
c | [ tsh ] | ㄘ |
s | [ s ] | ㄙ |
zh4 | [ ʧ ] | ㄓ/ㄐ |
ch4 | [ ʧʰ ] | ㄔ/ㄑ |
sh4 | [ ʃ ] | ㄕ/ㄒ |
rh4 | [ ʒ ] | ㄖ |
- Catatan:
- 1 bb digunakan untuk Dialek Seu On di Kabupaten Yunlin, Desa Guoxiang (Kabupaten Nantou) / 南投國姓鄉 serta kawasan-kawasan Hakka di Taiwan Selatan.[1]
- 2 r merupakan frikatif yang ditemukan pada penutur dialek Siyen Selatan. r di sini adalah suku kata dengan inisial nol dan diawali dengan vokal tinggi sebelumnya i. i bersifat frikatif untuk membentuk ri-.[1]
- 3 j, q, x, digunakan untuk Dialek Siyen (Utara dan Selatan).[1]
- 4 zh, ch, sh, rh masing-masing ditulis sebagai ㄓ, ㄔ, ㄕ, ㄖ, untuk penutur Dialek Hoiliuk, Ngiauphin, dan Seu On; sementara untuk Dialek Thaiphu dilambangkan sebagai ㄐ, ㄑ, ㄒ, dan ㄖ.[1]
Tabel simbol final (韻母符號表)
Final tunggal (單韻母)
客家語拼音 (pinyin Hakka) | 國際音標 (International Phonetic Alphabet) | 注音符號 (notasi fonetik) |
---|---|---|
ii | [ ï ] | 帀 |
i1 | [ i ] | │ |
e | [ e ] | ㄝ |
ee2 | [ ɛ ] | ㆤ |
a | [ a ] | ㄚ |
o | [ o ] | ㄛ |
oo2 | [ ɔ ] | ㆦ |
u1 | [ u ] | ㄨ |
er3 | [ ɤ ] | ㄜ |
- Catatan:
Akhiran konsonan (輔音韻尾)
客家語拼音 (pinyin Hakka) | 國際音標 (International Phonetic Alphabet) | 注音符號 (notasi fonetik) |
---|---|---|
m4 | [ m ] | ㄇ |
n4 | [ n ] | ㄋ |
ng4 | [ ŋ ] | 兀 |
b4 | [ p ] | ㄅ |
d4 | [ t ] | ㄉ |
g4 | [ k ] | ㄍ |
- Catatan :
- 4 -m, -n, -ng digunakan untuk final final nasal ; -b, -d, -g digunakan untuk final henti.[1]
Rima nasal (鼻化韻)
客家語拼音 (pinyin Hakka) | 國際音標 (International Phonetic Alphabet) | 注音符號 (notasi fonetik) |
---|---|---|
nn5 | [ ~ ] |
- Catatan :
- 5 nn umumnya hanya digunakan dalam Dialek Seu On, tetapi kadang-kadang juga dijumpai di dialek lain, seperti: uainn+ (歪) pada Dialek Thaiphu.[1]
Suku kata nasal (成音節鼻音)
客家語拼音 (pinyin Hakka) | 國際音標 (International Phonetic Alphabet) | 注音符號 (notasi fonetik) |
---|---|---|
m6 | [ ṃ ] | ㄇ |
n6 | [ ṇ ] | ㄋ |
ng6 | [ ŋ ] | 兀 |
- Catatan :
- 6 konsonan m, n, dan ng dapat dianggap sebagai nucleus (韻腹) dan membentuk suku kata sendiri. Contoh: ngˇ (魚), mˇ (毋).[1]
Tabel simbol nada (聲調符號表)
Dialek Siyen, Liuktui dan Moiyan
Nomor | Nomor nada (調值) Siyen/Liuktui | Nomor nada (調值) Moiyan | Diaktrik/bentuk nada (調型) | Contoh | Hanzi |
---|---|---|---|---|---|
1 | 24 / 33 | 44 | ◌́ | maˊ | 馬 |
2 | 11 | 11 | ◌̌ | maˇ | 麻 |
3 | 31 | 31 | ◌̀ | maˋ | 麼 |
4 | 55 | 53 | ◌ | ma | 罵 |
5 | 5 | 5 | ◌ (untuk akhiran b,d,g) | mad | 末 |
6 | 2 | 1 | ◌̀ (untuk akhiran b,d,g) | magˋ | 蕒 |
Dialek Hoiliuk
Nomor | Nomor nada (調值) | Diaktrik/bentuk nada (調型) | Contoh | Hanzi |
---|---|---|---|---|
1 | 53 | ◌̀ | caˋ | 差 |
2 | 55 | ◌ | ngin | 人 |
3 | 24 | ◌́ | sanˊ | 產 |
4 | 11 | ◌̌ | piauˇ | 票 |
5 | 33 | ◌+ | mai+ | 賣 |
6 | 5 | ◌ (untuk akhiran b,d,g) | gued | 國 |
7 | 2 | ◌̀ (untuk akhiran b,d,g) | rhidˋ | 易 |
Dialek Seu On
Nomor | Nomor nada (調值) | Diaktrik/bentuk nada (調型) | Contoh | Hanzi |
---|---|---|---|---|
1 | 11 | ◌̌ | saˇ | 沙 |
2 | 53 | ◌̀ | mˋ | 魚 |
3 | 31 | ◌́^ | li^ | 鯉 |
4 | 55 | ◌ | shiu | 壽 |
5 | 24 | ◌́ (untuk akhiran b,d,g) | shidˊ | 釋 |
6 | 43 | ◌̀ (untuk akhiran b,d,g) | rhiabˋ | 葉 |
Dialek Thaiphu
Nomor | Nomor nada (調值) | Diaktrik/bentuk nada (調型) | Contoh | Hanzi |
---|---|---|---|---|
1 | 33 | ◌+ | go+ | 歌 |
2 | 35 | ◌́ | siauˊ | 簫 |
3 | 113 | ◌̌ | shonˇ | 船 |
4 | 31 | ◌́^ | da^ | 打 |
5 | 53 | ◌̀ | chongˋ | 唱 |
6 | 21 | ◌^ (untuk akhiran b,d,g) | kiug^ | 曲 |
7 | 54 | ◌̀ (untuk akhiran b,d,g) | sudˋ | 術 |
Dialek Ngiauphin
Nomor | Nomor nada (調值) | Diaktrik/bentuk nada (調型) | Contoh | Hanzi |
---|---|---|---|---|
1 | 11 | ◌̌ | coˇ | 坐 |
2 | 55 | ◌ | liong | 涼 |
3 | 53 | ◌̀ | shanˋ | 善 |
4 | 24 | ◌́ | siiˊ | 事 |
5 | 2 | ◌̀ (untuk akhiran b,d,g) | badˋ | 八 |
6 | 5 | ◌ (untuk akhiran b,d,g) | ngied | 月 |
Lihat juga
Pranala luar
Referensi
- ^ a b c d e f g h i j k 客家語拼音方案使用手冊 (中華民國 101年 11月), Kementerian Pendidikan Taiwan. Akses: 13 Juli 2022.
- ^ a b Language, Culture, and Identity: Romanization in Taiwan and Its Implications (語言、文化與認同: 臺灣的羅馬拼音及其意涵), Taiwan Journal of East Asian Studies, Vol. 12, No. 2 (Issue 24), Dec. 2015, pp. 191-233.