Tata bahasa bahasa Suomi
Artikel ini mejelaskan tata bahasa dari bahasa Suomi tertulis, tata bahasa Suomi lisan ditulis dalam artikelnya sendiri.
Kata-kata ganti
Pada bahasa Suomi kata ganti difleksikan sama seperti kata benda.
Kata ganti orang
kata ganti orang digunakan untuk merujuk kepada manusia. Berikut adalah kata-kata ganti dalam bahasa Suomi pada kasus nominatif:
| Indonesia | Suomi | |
|---|---|---|
| tunggal | jamak | |
| orang pertama | minä | me |
| orang kedua | sinä | te |
| orang ketiga | hän | he |
Karena kata kerja dalam bahasa Suomi difleksikan menurut subjek kalimat, kata ganti orang biasanya tidak digunakan dalam posisi subjek kecuali untuk penekanan. Dalam bahasa lisan namun semua kata ganti biasanya digunakan. Untuk orang ketiga, kata ganti diperlukan baik dalam bahasa lisan maupun tulisan:
- hän menee = dia pergi
- he menevät = mereka pergi
Dalam bahasa sehari-hari kata ganti se dan ne seringkali digunakan sebagai kata ganti orang pertama dan ketiga dan pengunaan hän dan he biasanya terbatas pada tulisan dan pidato resmi. Dalam bahasa sehari-hari untuk minä dan sinä digunakan mä dan sä yang lebih singkat. Beberapa kata kerja yang paling umum seperti olen (adalah) dan tulla (satang) juga mempunyai bentuk colloquial:
| Tunggal | Jamak | ||
|---|---|---|---|
| Tulisan | Lisan | Tulisan | Lisan |
| minä olen, tulen | mä oon, tuun | me olemme, tulemme | me ollaan, tullaan |
| sinä olet, tulet | sä oot, tuut | te olette, tulette | te ootte, tuutte |
| hän on, tulee | se on, tulee | he ovat, tulevat | ne on, tulee |
Mirip dengan banyak bahasa lainnya, kata ganti orang kedua jamak dapat digunakan untuk bentuk sopan untuk merujuk kepada satu orang saja. Pengunaan ini namun tidak sering digunakan lagi dalam masyarakat finlandia.
Akhiran Possesif
Kepemilikan oleh sebuah kata ganti dalam bahasa Suomi dapat di tandai dengan akhiran possesif mirip seperti akhiran -ku, -mu, dan -nya dalam bahasa Indonesia. Akhiran-akhiran itu adalah sebagai berikut:
sebagai
| Kata ganti | Jamak | Tunggal |
|---|---|---|
| pertama | -ni | -mme |
| kedua | -si | -nne |
| ketiga | -nsa | -nsa |
Kata ganti demonstratif
Kata ganti demonstratif digunakan untuk merujuk ke sebuah kesatuan bukan manusia atau benda mati (walaupun se dan ne sering kali juga digunakan untuk merujuk kepada manusia dalam bahasa Suomi lisan)
| Indonesia | Suomi | |
|---|---|---|
| Tunggal | Jamak | |
| ini | tämä | nämä |
| itu | tuo | nuo |
| dia (benda mati) |
se | ne |
Kata ganti interogatif
| Indonesia | Suomi |
|---|---|
| siapa, yang mana | kuka |
| apa, yang mana | mikä |
| siapa, yang mana (arkais) | ken |
| yang mana (dari dua) | kumpi |
| yang mana (dari dua) (arkais) | kumpainen |
Ken adalah kata yang arkaik tapi bentuk terfleksinya, ketä digunakan alih-alih bentuk terfleksi dari kuka (kuta). Sebagai contoh, Ket
Kata ganti penghubung
| Kata ganti | Contoh | Indonesia |
|---|---|---|
| jonka (merujuk ke kata sebelumnya) |
"hän on ainoa, jonka muistan" | "Dia adalah satu-satunya yang (aku) ingat" |
| minkä (merujuk ke klauusa atau kalimat sebelumnya) (atau merujuk ke kata ganti atau superlatif yang merujuk ke suatu benda) |
"se on ainoa asia, minkä muistan" | "Itu adalah satu-satunya hal yang (aku) ingat" |
Kata ganti resiprok
Untuk menyatakan aksi yang saling dilakukan oleh subjek dan objek digunakan kata ganti resiprok toinen.
| Pronoun | Example | English |
|---|---|---|
| toinen | "he rakastavat toisiaan" | "mereka mencintai satu dengan yang lainnya" (jamak) |
| "he rakastavat toinen toistaan" | "mereka (berdua) mencintai satu dengan yang lainnya" (ganda) |
Kata ganti refleksif
Kata ganti refleksif adalah itse ditambah dengan akhiran possesif yang bersangkutan.
Kata ganti Indefinit
Kata ganti ini adalah kata-kata ganti yang tidak termasuk kategoti diatas, dapat dilihat bahwa untuk menegasikan kata ganti digunakan kata kerja negasi ei.
| Indonesia | Suomi |
|---|---|
| setiap | joka |
| setiap orang | jokainen |
| beberapa (orang) | joku |
| beberapa (benda) | jokin |
| salah satu diantaranya | jompikumpi |
| masing-masing | kukin |
| kedua-duanya | kumpikin |
| kedua-duanya (arkais) | kumpainenkin |
| setiap benda (dialektis) | mikin |
| siapa saja yang | kukaan (nominatif) kene+..+kään (oblik) |
| tidak ada yang (orang) | ei kukaan |
| siapa saja yang (arkais) | kenkään |
| salah satu diantaranya | kumpikaan |
| tidak keduanya | ei kumpikaan |
| apa saja yang | mikään |
| tidak ada yang (benda) | ei mikään |
| yang keberapa | mones (nominatif) monente- (oblik) |
Setiap kata ganti diatas di deklinasi menurut kasusnya namun akhiran -kaan/-kään dan -kin adalah klitka dan akhiran kasus ditaruh sebelum mereka, sebagai contoh, mikään (apa saja yang) di deklinasi menjadi miltäkään (dari apa saja yang) alih-alih *mikäältä. Lebih lanjut kukaan adalah nominatif iregular, akar regularnya adalah kene-, sebagai contoh kukaan (tidak ada yang) di deklinasi menjadi keneltäkaan ( tidak dari siapa-siapa) alih alih *kultakaan
Beberapa kata sifat indefinit juga kadang dipandang sebagai kata ganti, kata-kata sifat itu diantara lain:
| Indonesia | Suomi |
|---|---|
| hanya | ainoa |
| beberapa | eräs |
| sedikit | harva |
| diri-sendiri | itse |
| semua | kaikki |
| kedua(-duanya) | molemmat |
| banyak | moni |
| lain | muu |
| beberapa, sedikit | muutama |
| sama | sama |
| yang lain | toinen |
Kata benda
Kata benda dalam bahasa Suomi tidak mempunyai gender gramatis namun dideklinasikan ke lima belas kasus.
Kasus-kasus
Bahasa Suomi mempunyai lima belas kasus: empat kasus gramatis, enam kasus lokatif, dua kasus essive, dan tiga kasus marjinal:
| Kasus | Akhiran | Arti | Contoh | Terjemahan |
|---|---|---|---|---|
| Gramatis | ||||
| nominatiivi, kasus nominatif | - | talo | rumah | |
| genetiivi, kasus genitif | -n | milik | talon | milik sang rumah |
| akkusatiivi, kasus akusatif | - atau -n | - | talo or talon | rumah (sebagai objek) |
| partitiivi, kasus partitif | -(t)a | - | taloa | rumah (sebagai objek partitif) |
| Lokatif internal | ||||
| inessiivi, kasus inessif | -ssa | di dalam | talossa | dalam rumah |
| elatiivi, kasus elatif | -sta | dari dalam | talosta | dari dalam rumah |
| illatiivi, kasus ilatif | -an, -en, dll | ke dalam | taloon | di dalam rumah |
| Lokatif eksternal | ||||
| adessiivi, kasus adesif | -lla | di | talolla | di (luar/atas) rumah |
| ablatiivi, kasus ablatif | -lta | dari | talolta | dari rumah |
| allatiivi, kasus alatif | -lle | ke | talolle | ke rumah |
| Esif | ||||
| essiivi kasus esif | -na | sebagai | talona | sebagai rumah |
| eksessiivi, (dialektis) kasus eksesif | -nta | dari menjadi | talonta | dari menjadi rumah |
| translatiivi, kasus translatif | -ksi | menjadi | taloksi | menjadi rumah |
| Marjinal | ||||
| instruktiivi, kasus instruktif | -n | menggunakan | taloin | menggunakan rumah |
| abessiivi, kasus abesif | -tta | tanpa | talotta | tanpa rumah |
| komitatiivi kasus komitatif | -ne- | bersama | taloineni | bersama rumah saya |
Bentuk jamak
Ada tiga bentuk jamak dalam bahasa Suomi.
Bentuk jamak nominatif
Bentuk jamak nominatif adalah bentuk jamak yang definit, dapat dibagi dan mempunyai telisitas, akhiran jamak ini adalah -t, sebagai contoh:
| Contoh | Terjemahan |
|---|---|
| "koirat olivat huoneessa" | "anjing-anjing ada di ruanfan" |
| "huoneet olivat suuria" | "ruangan-ruangan (itu) besar" |
Bentuk jamak numeralia
Setelah kata bilangan lebih besar dari satu, akhiran bentuk jamak menggunakan akhiran kasus partitif:
| Contoh | Terjemahan |
|---|---|
| "huoneessa oli kaksi koiraa" | "di ruangan ada dua anjing" |
| "talossa oli kolme huonetta" | "di rumah ada tiga ruangan" |
| "ostin tietokoneen tuhannella eurolla" | "(aku) membeli komputer (seharga) seribu euro" |
Bentuk jamak terfleksi
Bentuk ini jamak ini adalah sisipan -i- ditaruh sebelum kasus:
| Contoh | Terjemahan |
|---|---|
| huonessa | di ruangan |
| huoneissa | di ruangan-ruangan |
| lintu on puussa | burung-burung ada di atas pohon |
| linnut ovat puissa | burung-burung ada di atas pepohonan |
Pemfleksian kata ganti
Kata ganti pribadi difleksikan seperti halnya kata benda, sebagai contoh:
| Inflection of pronouns | |||
|---|---|---|---|
| Suomi | Kasus | Contoh | Terjemahan |
| "minä" | nominatif | "I" | |
| "minun" | genitif | (-ku, milikku) | |
| "tämä talo on minun" | "rumah ini milikku" | ||
| "tämä on minun taloni" | "ini adalah rumahku" | ||
| "minut" | akusatif | "hän tuntee minut" | "dia mengenali aku" |
| "minua" | partitif | "hän rakastaa minua" | "dia mencintai aku" |
| "minussa" | inesif | "tämä herättää minussa vihaa" | "hal ini membangunkan amarah di dalam diriku" |
| "minusta" | elatif | "hän puhui minusta" | "dia membicarakan tentang aku". |
| "minuun" | illatif | "hän uskoi minuun" | "dia percaya akan aku" |
| "minulla" | adessif | "minulla on rahaa" | "aku punya uang" |
| "minulta" | ablatif | "hän otti minulta rahaa" | "dia mengambil uang dariku". |
| "minulle" | allatif | "anna minulle rahaa" | "beri aku uang" |
| "sinuna" | essif | "sebagai kamu" (andaikan aku adalah dirimu) | |
| "minuksi" | translatif | "häntä luullaan usein minuksi" | "dia kadang dikira sebagai diriku" |