Rumpun Banjar
Tampilan
Rumpun Banjar adalah pengelompokan beberapa suku bangsa yang terdapat di sepanjang pesisir pulau Kalimantan yang dianggap memiliki keterkaitan budaya. Penamaan rumpun ini berdasarkan suku yang terbanyak populasinya. Alternatif lain penamaan rumpun ini adalah rumpun Kutai, karena di Kutai terdapat kerajaan tertua di pulau Kalimantan disamping bahasa Kutai juga dapat menjangkau Bahasa Kedayan (Brunei) di utara dan bahasa Bnajar di selatan.
Suku-suku yang tergabung dalam rumpun ini diantaranya :
- Suku Banjar (Melayu Banjar)
- Suku Bukit (Dayak Banjar)
- Suku Kutai (Melayu Kutai)
- Suku Berau (Melayu Berau)
- Suku Kedayan/Suku Brunei (Melayu Brunei)
- Suku Melayu Kayong
- Suku Jalai (Dayak Jelai-Tembiruhan)
- Suku Paser (Dayak Paser)
- Suku Bulungan
- Suku Tidung
Perbandingan Bahasa-Bahasa Rumpun Banjar
Melayu | Berau | Banjar | Kutai | Brunei | Kayong |
sebutir (sebuah) | sabuting | sabuting | sebuting | sabuting | sebuti' |
sanak keluarga | - | bubuhan | bubuhan | - | bubohan |
air | air | banyu (Bukit:aing) | aer | aing | ai' |
gelar "Abang" | - | Anang | Awang | Awang | - |
kehamilan pertama | - | tian mandaring | - | mandaring | - |
begitu | - | damintu | - | dami atu | - |
begini | damini | damini | - | dami ani | - |
bagaimana | daimapa | dimapa | - | dami apa? | - |
rakit batang pohon | lanting | lanting | lanting | lanting | |
pasir | - | pasir karangan |
karasik kersik |
karasik | |
perahu | - | jukung | gubang | gubang | - |
seekor | - | saikung | - | saikung | sekok |
buih | - | buih | - | buyah | |
air kencing | - | kamih | - | kamih | |
anjing | - | kuyuk | - | kuyuk | |
cempedak | - | tiwadak | - | tibadak | |
bekantan | - | bakantan | - | bangkatan | |
kempunan | - | kapuhunan | - | kapunan | |
bunga | busak | kambang | - | - | |
kering | karring | karing | kereng | - | |
getah | gatta | gatah | getah | - | |
antar | atar | atar | - | - | |
lama | lawas | lawas | lawas | - | |
keluarga | kula | kula | - | - | |
sudah | talla | talah | - | - | |
adik | ading | ading | - | - | |
nenek | inni | nini | - | nini | |
nanti | kandia | kaina | kendia | - | |
ikan | jukkut | iwak | jukut | - | |
besar | bassar | basar | - | - | |
lidah | ilat | ilat | elat | - | |
ular | taddung | tadung | tadung | - | |
celana | saluar | salawar | seluar | seluar | |
teman | dangan kawal |
kawal | kawal | dangan | |
karat besi | taggar | tagar | tagar | tagar | |
kaki | battis | batis | betis | batis | |
potong | tattak | tatak | tetak | tatak | |
kakek | kayi | kayi | - | - | |
dangau | lapau | lampau | - | - | |
tepi | siring | siring | - | siring | |
dahulu kala | bahari | bahari | behari | bahari | bahari |
petang hari | karamian | kamarian | kemerian | - | |
pagi | sambat | ba'isukan | hambat | - |