Alfabet Kiril Moldova

Sirilik moldova
Sirilik moldova;
Jenis aksara	Alfabet
Bahasa	Rumania Di RSS Moldova dan bagian lain Uni Soviet (diketahui dengan Moldova)
Periode	1924–1932; 1938–sekarang
Aksara terkait
Silsilah	Alfabet Fenisia Alfabet Yunani Alfabet Glagol Alfabet Kiril Sirilik moldova; ; ; ;
Aksara kerabat	Alfabet Kiril Romania
	Artikel ini mengandung transkripsi fonetik dalam Alfabet Fonetik Internasional (IPA). Untuk bantuan dalam membaca simbol IPA, lihat Bantuan:IPA. Untuk penjelasan perbedaan [ ], / / dan ⟨ ⟩, Lihat IPA § Tanda kurung dan delimitasi transkripsi.

Alfabet Sirilik Moldova adalah alfabet Sirilik yang dirancang untuk bahasa Rumania yang digunakan di Uni Soviet ( Moldova ) dan digunakan secara resmi dari tahun 1924 hingga 1932 dan 1938 hingga 1989 (dan masih digunakan hingga saat ini di wilayah Transnistria yang memisahkan diri di Moldova ).

Selamat datang! (*Bine ați venit!*) papan tulisan di Tiraspol, ibu kota Transnistria, di 2012

sejarah

Hingga abad ke-19, bahasa Rumania biasanya ditulis menggunakan varian lokal alfabet Sirilik . Varian berdasarkan aksara sipil Rusia yang direformasi , pertama kali diperkenalkan pada akhir abad ke-18, menyebar luas di Bessarabia setelah aneksasinya ke Kekaisaran Rusia , sementara Kerajaan Moldavia lainnya secara bertahap beralih ke alfabet berbasis Latin , yang diadopsi secara resmi setelahnya. persatuannya dengan Wallachia yang menghasilkan pembentukan Rumania .^[1] Tata bahasa dan kamus yang diterbitkan di Bessarabia sebelum tahun 1917, baik yang menggunakan label "Moldovan" maupun sedikit yang menggunakan "Rumania", menggunakan versi alfabet Sirilik, yang penggunaannya terus berlanjut di Bessarabia bahkan setelah penyatuan tahun 1918, untuk membuat publikasi lebih mudah diakses oleh pembaca petani.^[2] Alfabet Sirilik Moldova secara resmi diperkenalkan pada awal tahun 1920-an, dalam upaya Soviet untuk membakukan ortografi bahasa Rumania di ASSR Moldavia; pada saat yang sama mencapai tujuan politik dengan menandai perbedaan yang jelas dari ortografi Rumania berbasis Latin yang diperkenalkan di Rumania pada tahun 1860-an. Seperti halnya bahasa-bahasa berbasis Sirilik lainnya di Uni Soviet, seperti Rusia , Ukraina , atau Belarusia , karakter-karakter usang dan berlebihan dihilangkan dalam upaya menyederhanakan ortografi dan meningkatkan literasi. Alfabet ini ditinggalkan karena menggunakan alfabet Latin selama kampanye Latinisasi Uni Soviet pada tahun 1932.Pengenalan kembali alfabet ini diputuskan oleh Komite Eksekutif Pusat Republik Sosialis Soviet Otonomi Moldavia pada tanggal 19 Mei 1938, meskipun dengan persetujuan ortografinya lebih mirip dengan bahasa Rusia standar. Setelah pendudukan Soviet di Bessarabia dan Bukovina Utara , alfabet ini ditetapkan sebagai alfabet resmi Republik Sosialis Soviet Moldavia hingga tahun 1989, ketika undang-undang kembali ke alfabet Rumania standar yang berbasis Latin.

Ada beberapa permintaan untuk beralih kembali ke alfabet Latin, yang dianggap "lebih cocok untuk inti bahasa Roman", di SSR Moldavia. Pada tahun 1965, tuntutan Kongres Penulis Soviet Moldavia ke-3 ditolak oleh pimpinan Partai Komunis, penggantinya dianggap "bertentangan dengan kepentingan rakyat Moldavia dan tidak mencerminkan aspirasi dan harapannya".^[3]

Alfabet Sirilik Moldova masih menjadi alfabet resmi dan satu-satunya yang diterima di Transnistria untuk bahasa ini.

Ejaan Sirilik Moldova juga digunakan di media dan publikasi pemerintah di Republik Moldova untuk nama pemukiman ketika ditulis dalam bahasa Rusia, dibandingkan dengan menggunakan bentuk bahasa Rusia (misalnya Кишинэу digunakan sebagai pengganti Кишинёв untuk nama kota dari Chișinău ).^[4]

Contoh text

text ini berasal dari Limba noastră.

Latin script	Moldovan Cyrillic script
Limba noastră-i o comoară În adîncuri înfundată Un șirag de piatră rară Pe moșie revărsată.	Лимба ноастрэ-й о комоарэ Ын адынкурь ынфундатэ, Ун шираг де пятрэ рарэ Пе мошие ревэрсатэ.
Limba noastră-i foc ce arde Într-un neam, ce fără veste S-a trezit din somn de moarte Ca viteazul din poveste.	Лимба ноастрэ-й фок, че арде Ынтр-ун ням, че фэрэ весте С-а трезит дин сомн де моарте, Ка витязул дин повесте.
Limba noastră-i numai cîntec, Doina dorurilor noastre, Roi de fulgere, ce spintec Nouri negri, zări albastre.	Лимба ноастрэ-й нумай кынтек, Дойна дорурилор ноастре, Рой де фулӂере, че спинтек Ноурь негри, зэрь албастре.
Limba noastră-i graiul pîinii, Cînd de vînt se mișcă vara; În rostirea ei bătrînii Cu sudori sfințit-au țara.	Лимба ноастрэ-й граюл пыний, Кынд де вынт се мишкэ вара; Ын ростиря ей бэтрыний Ку судорь сфинцит-ау цара.
Limba noastră-i frunză verde, Zbuciumul din codrii veșnici, Nistrul lin, ce-n valuri pierde Ai luceferilor sfeșnici.	Лимба ноастрэ-й фрунзэ верде, Збучумул дин кодрий вешничь, Ниструл лин, че-н валурь пьерде Ай лучеферилор сфешничь.
Nu veți plînge-atunci amarnic, Că vi-i limba prea săracă, Și-ți vedea, cît îi de darnic Graiul țării noastre dragă.	Ну вець плынӂе-атунч амарник, Кэ ви-й лимба пря сэракэ, Ши-ць ведя, кыт ый де дарник Граюл цэрий ноастре драгэ.
Limba noastră-i vechi izvoade. Povestiri din alte vremuri; Și citindu-le 'nșirate, Te-nfiori adînc și tremuri.	Лимба ноастрэ-й векь извоаде, Повестирь дин алте времурь; Ши читинду-ле-нширате, Те-нфиорь адынк ши тремурь.
Limba noastră îi aleasă Să ridice slava-n ceruri, Să ne spuie-n hram și-acasă Veșnicele adevăruri.	Лимба ноастрэ ый алясэ Сэ ридиче славэ-н черурь, Сэ не спуе-н храм ши-акасэ Вешничеле адевэрурь.
Limba noastră-i limbă sfîntă, Limba vechilor cazanii, Care o plîng și care o cîntă Pe la vatra lor țăranii.	Лимба ноастрэ-й лимбэ сфынтэ, Лимба векилор казаний, Каре-о плынг ши каре-о кынтэ Пе ла ватра лор цэраний.
Înviați-vă dar graiul, Ruginit de multă vreme, Stergeți slinul, mucegaiul Al uitării 'n care geme.	Ынвияци-вэ дар граюл, Руӂинит де мултэ време, Штерӂець слинул, мучегаюл Ал уйтэрий-н каре ӂеме.
Strîngeți piatra lucitoare Ce din soare se aprinde Și-ți avea în revărsare Un potop nou de cuvinte.	Стрынӂець пятра лучитоаре, Че дин соаре се апринде Ши-ць авя ын ревэрсаре Ун потоп ноу де кувинте.
Răsări-va o comoară În adîncuri înfundată, Un șirag de piatră rară Pe moșie revărsată.	Рэсэри-ва о комоарэ Ын адынкурь ынфундатэ, Ун шираг де пятрэ рарэ Пе мошие ревэрсатэ.

^ Denis Deletant, Slavonic letters in Moldova, Wallachia and Transylvania from the tenth to the seventeenth centuries, Ed. Enciclopedicӑ, Bucharest 1991
^ King, Charles (1999). "The Ambivalence of Authenticity, or How the Moldovan Language Was Made". Slavic Review. 58 (1): 117–142. doi:10.2307/2672992. JSTOR 2672992.
^ Michael Bruchis. The Language Policy of the CPSU and the Linguistic Situation in Soviet Moldavia, in Soviet Studies, Vol. 36, No. 1. (January 1984), pp. 118-119.
^ "Кишинев или Кишинэу? Кто прав в споре о названиях городов Молдовы" [Kishinev or Chișinău? Who is right in the dispute over the names of Moldovan cities]. newsmaker.md (dalam bahasa Rusia). August 22, 2017. Diakses tanggal September 27, 2022.

[1] Denis Deletant, Slavonic letters in Moldova, Wallachia and Transylvania from the tenth to the seventeenth centuries, Ed. Enciclopedicӑ, Bucharest 1991

[2] King, Charles (1999). "The Ambivalence of Authenticity, or How the Moldovan Language Was Made". Slavic Review. 58 (1): 117–142. doi:10.2307/2672992. JSTOR 2672992.

[3] Michael Bruchis. The Language Policy of the CPSU and the Linguistic Situation in Soviet Moldavia, in Soviet Studies, Vol. 36, No. 1. (January 1984), pp. 118-119.

[4] "Кишинев или Кишинэу? Кто прав в споре о названиях городов Молдовы" [Kishinev or Chișinău? Who is right in the dispute over the names of Moldovan cities]. newsmaker.md (dalam bahasa Rusia). August 22, 2017. Diakses tanggal September 27, 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]