Bahasa Jawa Serang: Perbedaan antara revisi

Dari Wikipedia bahasa Indonesia, ensiklopedia bebas
Konten dihapus Konten ditambahkan
Blackman Jr. (bicara | kontrib)
Tidak ada ringkasan suntingan
Tag: Suntingan perangkat seluler Suntingan peramban seluler
Blackman Jr. (bicara | kontrib)
Tidak ada ringkasan suntingan
Tag: Suntingan perangkat seluler Suntingan peramban seluler
Baris 13: Baris 13:
| ancestor2 = Jawa Cirebon-Indramayu
| ancestor2 = Jawa Cirebon-Indramayu
|glotto = bant1291
|glotto = bant1291
| contoh_teks = Sekabèh wong lair kanggè dunya iku sipatè merdèka lan duwè martabat ugê duwè hak-hak sing padê.
| contoh_teks = Sekabèh wong lair kanggè dunya iku sipatè merdèka lan duwè martabat ugê duwè hak-hak sing padê. Wongnè kaparingan pikiran lan ati nurani ugê hendaknè begaul sesiji kanggè sesamanè ing semangèt deduluran.
|HAM = ya
|HAM = ya
}}
}}

Revisi per 14 Agustus 2023 16.59

Bahasa Jawa Serang
ꦧꦱꦼꦗꦮꦼꦱꦼꦫꦁ
  • Base Jawe Serang
  • Jaseng
Bahasa Jawa Banten
Dituturkan diIndonesia
WilayahBanten bagian utara[a] dan sebagian kecil Lampung
Penutur
Lihat sumber templat}}
Bentuk awal
Kode bahasa
ISO 639-3
Glottologbant1291[1]
QIDQ11651781
 Portal Bahasa
Sunting kotak info
Sunting kotak info • L • B • PW
Info templat
Bantuan penggunaan templat ini

Bahasa Jawa Serang (disingkat Jaseng; Jawa: ꦧꦱꦼꦗꦮꦼꦱꦼꦫꦁ, translit. base Jawe Serang) adalah dialek bahasa Jawa yang dituturkan oleh masyarakat Jawa Serang (wong Jaseng), yaitu kelompok masyarakat yang hubungannya paling erat dengan Kesultanan Banten. Bahasa Jawa Serang adalah sebuah dialek bahasa Jawa yang masih termasuk ragam dialek bahasa Jawa Cirebon-Indramayu (rumpun bahasa Jawa Banyumasan). Tetapi seiring berjalannya waktu, dialek ini mengalami beberapa perubahan kosakata akibat dikelilingi oleh wilayah penuturan bahasa Sunda Banten (khususnya bahasa Sunda Serang) di sekitarnya serta letak geografisnya yang terlalu jauh dengan Cirebon dan Indramayu sehingga lebih sering dikategorikan sebagai dialek yang terpisah dengan Cirebon-Indramayu. Bahasa Jawa Serang dituturkan di wilayah utara Provinsi Banten seperti Kabupaten Tangerang bagian utara dan barat laut, Kota Serang, Kabupaten Serang bagian utara, dan Kota Cilegon. Bahasa Jawa Serang juga dituturkan di Provinsi Lampung. Dialek ini dianggap sebagai turunan bahasa Jawa Kuno.

Kosakata

Dalam bahasa Jawa Serang terdapat dua tingkatan bahasa, yaitu tingkatan babasan (krama) dan standar. Dalam bahasa Jawa Serang, pengucapan huruf 'e' ada dua versi, yaitu ada yang diucapkan 'e' saja, seperti pada kata "ape" atau "kite", dan juga ada yang diucapkan 'a', seperti pada kata "apa" atau "kita". Daerah yang melafalkan 'a' adalah Kragilan, Kibin, Cikande, Kopo, Pamarayan, dan sekitar wilayah Serang bagian timur lainnya. Sedangkan daerah yang melafalkan 'e' adalah Serang Kota, Cipocok Jaya, Kasemen, Bojonegara, Kramatwatu, Ciruas, Anyer, Waringinkurung, dan sekitar wilayah Serang bagian barat lainnya.

Contoh:

  • kule, dibaca kula atau kule (artinya "saya")
  • ore dan idak, dibaca ora/ore atau idak (artinya "tidak")
  • pire, dibaca pira atau pire (artinya "berapa")

Contoh:
(Jawa Serang tingkat babasan)

  • Pripun kabare? Kakang ayun ning pundi?
  • Sampun dahar dereng?
  • Permios, kule boten uning griyane kang Haban niku ning pundi?
  • Kasihe sinten?
  • Kasihe Sumirna lamun boten salah.
  • Oh, wenten ning payun koh.
  • Matur nuhun nggih, kang.
  • Yewis, napik dolanan saos nggih!
  • Kang Haban! Ning pundi saos? boten ilok kepetuk!
  • Napik mengkoten, geh!
  • Kule linggar sareng teh Toyah ning pasar.
  • Ayun tumbas sate bandeng sios.

(Jawa Serang tingkat standar)

  • Kepremen kabare? Sire arep ning endi?
  • Wis mangan durung?
  • Punten, kite ore weruh umahe kang Haban kuwen ning endi?
  • Arane sape?
  • Arane Sumirna ari idak salah.
  • Oh, ning arep koh.
  • Nuhun ye, kang.
  • Yewis, aje memengan bae ye!
  • Kang Haban! Ning endi bae? sire idak ilok kependak!
  • Aje mengkonon, geh!
  • Kite lunge kare teh Toyah ning pasar.
  • Arep tuku sate Bandeng siji.

(Indonesia)

  • Bagaimana kabarnya? Kamu mau ke mana?
  • Sudah makan belum?
  • Maaf, saya tidak tahu rumahnya kang Haban itu di mana?
  • Namanya siapa?
  • Namanya Sumirna kalau tidak salah.
  • Oh, di depan tuh.
  • Terima kasih ya, kang.
  • Ya sudah, jangan bermain saja ya!
  • Kang Haban! Kemana saja? kamu tidak pernah bertemu!
  • Jangan begitu, lah!
  • Saya pergi dengan kak Toyah ke pasar.
  • Mau beli sate Bandeng satu.
Indonesia Jawa Serang Jawa Standar Ngoko (Surakarta-Yogyakarta) Jawa Serang Babasan Jawa Standar Krama (Surakarta-Yogyakarta)
ada anê ana wèntên wòntěn
anak anak anak pécil laré
apa apê apå napê punåpå
bagaimana kêprèmèn, prèmèn kěpriyé, piyé kêpripun, pripun pripun (Krama Madya), kados pundi (Krama Inggil)
baju kelambi klambi kělambi rasukan
bangun tangi tangi tangi wungu
barat kulon kulon kulon kilĕn
bawa gawê gåwå baktê bĕkṭå
begitu mengkonon mengkono, ngono mengkotên mekatěn
beli tuku tuku tumbas tumbas (Krama Madya), mundḥut (Krama Inggil)
belum durung durung dereng děrèng
berapa pirê pirå pintên pinṭěn
bertemu kêpêndak pěṭhuk kêpêtuk kěpanggíh
besar gedé gědḥé gedé agĕng
bisa bisê iså, biså bangkit sagěd
dan lan lan, kělawan kalawan kalíhan
dari sing såkå saking sakíng
datang tekê těkå rawuh dugi (Krama Madya), rawuh (Krama Inggil)
dengan karê karo sarêng sarěng
dua loro lårå kalih kalíh
empat papat papat papat sěkawan
habis entèk/entèng entèk telas tělas
hari dinê dinå dinten dintěn
harus kudu kudu kedah kědah
ikut melu, milu mèlu milêt ndhèrèk
ingin gelêm gelěm ayun kěrså, purun
ini kiyên iki puniki puníki
istri rabi bojo, rabi rayat wadon garwå
itu kuwên iku, kuwi puniku, niku puniku, punikå
iya iyê iyå nggih inggih
jadi jadi dadi jados dados
jangan ajê åjå napik ampun
Jawa Jawê Jåwå Jawi Jawi
juga uga ugå ugi ugi
kamu sirê kowé, sliråmu, sirå, nirå kowé panjěnèngan (umum), ndikå, rikå
katanya jerèhe, jarène jarène cêpené těròsipun
kecil cilik cilík alit alit
kenapa kêlipên kenåpå, ngåpå kêlipun kèngíng nåpå
kepala endas, sirah sirah sirah muståkå
lagi maning manèh, mĕnèh malih malíh
lama lawas suwé lambat dangu
lihat dêlêng ndělòk, sawang, andulu ningali ningali (Krama Madya), mirsani (Krama Inggil)
lima limê limå limê gangsal
maaf hampura ngapuråné, sepuråné hampura ngapuntěn
makan mangan, dahar mangan, madḥang dahar dḥahar
malam bêngi wěngi, běngi sipêng dalu
mana endi ngěndi, kendi pundi pundi
mata mata måtå soca socå (Krama Madya), mripat (Krama Inggil)
masuk manjing mlěbu mêlêbêt mlěbět
minta nyejaluk jaluk ngêndê nyuwun
nama aran jěnèng, aran kasih nami, asmå
nasi segê sěgå sekul sěkul
percaya percayê pěrcåyå percantên pitadòs
pergi lungê lungå linggar tindak, kĕsah
permisi puntên kulå nuwun permios nyuwun sèwu
punya duwé duwé darbé gadḥah, kagungan
rumah umah omah griyê griyå, dalěm
saja baé waé saòs mawòn
sama padê pådå sami sami
sangat temên těnan, teměn pisan sangět
satu siji siji siòs sětunggal
saudara dulur sědulur dulur sědhèrèk, sěntånå
saya kitê, kulê aku kulå kawulå (umum), dalêm, abdi, ingsun
sekali sepisan sěpisan sepisan sapisan
sekarang siki saíki seniki sak'níki
selatan kidul kidul kidul kidul
semua kabèh kabèh sêdantên sĕdåyå (Krama Madya),

sĕdantĕn (Krama Inggil)

siang awan awan awan sòntĕn
siapa sapê såpå sintên sintĕn
sudah uwis wis sampun sampun
supaya éndah supåyå dipuni supados
tanya takon takon taken tanglĕd
terima kasih nuhun matur nuwun matur nuhun matur sěmbah nuwun
tidak idak, orê ora botên mbotĕn
tidur turu turu saré, tilêm saré, tilěm
tiga têlu tělu têlu tigå
timur wètan wétan wètan wétan
tunggu tònggòni ěntèni, tunggòni tènggèni ěntosi, rantosi
untuk kanggo kanggo kanggé kanggé (Krama Madya), kagěm (Krama Inggil)
utara lor lor lèr lèr
waktu wayah wayah waktos wanci
yang sing síng ingkang íngkang

Pengaruh bahasa Sunda

Seperti yang telah disinggung sebelumnya, bahasa Jawa Serang secara geografis dikelilingi oleh wilayah penuturan bahasa Sunda, sehingga dalam perkembangannya, terdapat pengaruh bahasa Sunda dialek Banten yang dituturkan di Serang, pengaruh tersebut di antaranya berupa pengaruh pada tataran leksikon (kosakata), dan sedikit pada tataran fonologi.[2]

Di bawah ini adalah beberapa contoh kosakata dalam bahasa Jawa Serang yang diserap dari bahasa Sunda.

Bahasa Jawa Serang[3] Bahasa Sunda[4] Bahasa Indonesia Ref.
abah abah ayah [5]
api-api api-api pura-pura
ari ari kalau
bangor bangor nakal [6]
bati bati keuntungan/laba
bebancik babancik alas yang diinjak untuk mengambil sesuatu
belok belok kotor [7]
bengket beungkeut ikat [7]
berit beurit tikus [8]
besèt besét sayat
cadèl cadél cadel
dangder dangdeur singkong [9]
galengan galengan pematang sawah
hawek haweuk rakus
jugjug jugjug (men)datangi
kasèp kasép tampan
mantang mantang ubi [10]
mulang mulang kembali, pulang
ngojay ngojay berenang [11]
ngan ngan hanya
nyébor nyébor menyiram [12]
péot péot keriput [13]
rungsing rungsing pusing [12]
samper sampeur jemput

Referensi

Keterangan

  1. ^ Hanya mencakup sebagian utara Kabupaten Serang dan Tangerang, Kota Cilegon, dan Serang.

Catatan kaki

  1. ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, ed. (2023). "Jawa Serang". Glottolog 4.8. Jena, Jerman: Max Planck Institute for the Science of Human History. 
  2. ^ Muhyidin (2016), hlm. 3.
  3. ^ Fokus (27 Januari 2023). "Kamus Bahasa Jawa Serang Banten Online Lengkap A-Z". Fokus. Diakses tanggal 29 Januari 2023. 
  4. ^ Henrayana, D.; Ismail, Y.R. (2019). Kamus Basa Sunda - Indonesia , Indonesia - Sunda Untuk Pelajar & Umum. Jakarta: Bhuana Ilmu Populer. ISBN 978-623-216-405-5. 
  5. ^ Fahmi et al. (2021), hlm. 25.
  6. ^ Fahmi et al. (2021), hlm. 30.
  7. ^ a b Fahmi et al. (2021), hlm. 33.
  8. ^ Fahmi et al. (2021), hlm. 2.
  9. ^ Fahmi et al. (2021), hlm. 15.
  10. ^ Fahmi et al. (2021), hlm. 56.
  11. ^ Fahmi et al. (2021), hlm. 5.
  12. ^ a b Fahmi et al. (2021), hlm. 48.
  13. ^ Fahmi et al. (2021), hlm. 46.

Jurnal

Pranala luar


Kesalahan pengutipan: Ditemukan tag <ref> untuk kelompok bernama "ib", tapi tidak ditemukan tag <references group="ib"/> yang berkaitan