Alkana suku tinggi
Alkana suku tinggi adalah alkana yang mempunyai sembilan atom karbon atau lebih. Nonana adalah alkana paling ringan yang memiliki titik nyala di atas 25 °C, dan tidak diklasifikasikan sebagai bahan mudah terbakar yang berbahaya.
Istilah alkana suku tinggi terkadang digunakan secara harfiah sebagai "alkana dengan jumlah atom karbon yang lebih banyak". Salah satu definisi membedakan alkana suku tinggi dengan n-alkana yang berwujud padat dalam kondisi alami.[yang mana?]
Sintesis
[sunting | sunting sumber]Bagian ini memerlukan pengembangan. Anda dapat membantu dengan mengembangkannya. (Januari 2024) |
Kegunaan
[sunting | sunting sumber]Alkana dari nonana hingga heksadekana (alkana dengan sembilan hingga enam belas atom karbon) merupakan cairan dengan viskositas lebih tinggi, sehingga kurang cocok untuk digunakan dalam bensin. Tetapi, mereka merupakan bagian utama dari bahan bakar solar, kerosin, dan penerbangan. Bahan bakar solar dicirikan oleh bilangan setananya, setana merupakan nama lama untuk heksadekana. Namun, titik lebur yang lebih tinggi dari alkana-alkana ini dapat menyebabkan masalah pada suhu rendah dan di daerah kutub, dimana bahan bakar menjadi terlalu kental untuk mengalir dengan benar. Campuran alkana normal digunakan sebagai standar titik didih untuk simulasi distilasi dengan kromatografi gas.[1]
Alkana dari heksadekana ke atas merupakan komponen terpenting dari minyak bahan bakar dan minyak pelumas. Sebagai pelumas, mereka bekerja bersamaan dengan bahan antikorosi, karena sifat hidrofobiknya membuat air tidak dapat mencapai permukaan logam. Banyak alkana padat digunakan sebagai lilin parafin, yang digunakan untuk pelumasan, insulasi listrik, dan lilin. Lilin parafin tidak sama dengan lilin lebah, yang sebagian besar terdiri dari ester.
Alkana dengan panjang rantai sekitar 35 atau lebih atom karbon ditemukan dalam bitumen (aspal), digunakan (misalnya) pada permukaan jalan. Namun, alkana yang lebih tinggi memiliki nilai kegunaan yang kecil dan biasanya dipecah menjadi alkana yang lebih rendah melalui perengkahan.
Nama
[sunting | sunting sumber]Beberapa alkana mempunyai nama trivial non-IUPAC:
- setana, untuk heksadekana
- serana, untuk heksakosana[2]
Sifat
[sunting | sunting sumber]Sifat-sifat yang tercantum di sini mengacu pada alkana rantai lurus (atau: n-alkana).
Nonana hingga heksadekana
[sunting | sunting sumber]Kelompok n-alkana ini umumnya berbentuk cair pada kondisi standar.[3]
Nonana | Dekana | Undekana | Dodekana | Tridekana | Tetradekana | Pentadekana | Heksadekana | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Rumus | C9H20 | C10H22 | C11H24 | C12H26 | C13H28 | C14H30 | C15H32 | C16H34 |
Nomor CAS | [111-84-2] | [124-18-5] | [1120-21-4] | [112-40-3] | [629-50-5] | [629-59-4] | [629-62-9] | [544-76-3] |
Massa molar (g/mol) | 128,26 | 142,29 | 156,31 | 170,34 | 184,37 | 198,39 | 212,42 | 226,45 |
Titik lebur (°C) | −53,5 | −29,7 | −25,6 | −9,6 | −5,4 | 5,9 | 9,9 | 18,2 |
Titik didih (°C) | 150,8 | 174,1 | 195,9 | 216,3 | 235,4 | 253,5 | 270,6 | 286,8 |
Kerapatan (g/ml pada suhu 20 °C) | 0,71763 | 0,73005 | 0,74024 | 0,74869 | 0,75622 | 0,76275 | 0,76830 | 0,77344 |
Viskositas (cP pada suhu 20 °C) | 0,7139 | 0,9256 | 1,185 | 1,503 | 1,880 | 2,335 | 2,863 | 3,474 |
Titik nyala (°C) | 31 | 46 | 60 | 71 | 79 | 99 | 132 | 135 |
Suhu swasulut (°C) |
205 | 210 | 205 | 235 | 201 | |||
Ambang ledakan | 0,9–2,9% | 0,8–2,6% | 0,45–6,5% |
Heptadekana hingga tetrakosana
[sunting | sunting sumber]Dari kelompok ini, n-alkana umumnya berbentuk padat pada kondisi standar.
Heptadekana | Oktadekana | Nonadekana | Ikosana | Heneikosana | Dokosana | Trikosana | Tetrakosana | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Rumus | C17H36 | C18H38 | C19H40 | C20H42 | C21H44 | C22H46 | C23H48 | C24H50 |
Nomor CAS | [629-78-7] | [593-45-3] | [629-92-5] | [112-95-8] | [629-94-7] | [629-97-0] | [638-67-5] | [646-31-1] |
Massa molar (g/mol) | 240,47 | 254,50 | 268,53 | 282,55 | 296,58 | 310,61 | 324,63 | 338,66 |
Titik lebur (°C) | 21 | 28–30 | 32–34 | 36,7 | 40,5 | 42 | 48–50 | 52 |
Titik didih (°C) | 302 | 317 | 330 | 342,7 | 356,5 | 224 (pada tekanan 2 kPa) | 380 | 391,3 |
Kerapatan (g/ml) | 0,777 | 0,777 | 0,786 | 0,7886 | 0,792 | 0,778 | 0,797 | 0,797 |
Titik nyala (°C) | 148 | 166 | 168 | 176 |
Pentakosana hingga triakontana
[sunting | sunting sumber]Pentakosana | Heksakosana | Heptakosana | Oktakosana | Nonakosana | Triakontana | |
---|---|---|---|---|---|---|
Rumus | C25H52 | C26H54 | C27H56 | C28H58 | C29H60 | C30H62 |
Nomor CAS | [629-99-2] | [630-01-3] | [593-49-7] | [630-02-4] | [630-03-5] | [638-68-6] |
Massa molar (g/mol) | 352,69 | 366,71 | 380,74 | 394,77 | 408,80 | 422,82 |
Titik lebur (°C) | 54 | 56,4 | 59,5 | 64,5 | 63,7 | 65,8 |
Titik didih (°C) | 401 | 412,2 | 422 | 431,6 | 440,8 | 449,7 |
Kerapatan (g/ml) | 0,801 | 0,778 | 0,780 | 0,807 | 0,808 | 0,810 |
Hentriakontana hingga heksatriakontana
[sunting | sunting sumber]Hentriakontana | Dotriakontana | Tritriakontana | Tetratriakontana | Pentatriakontana | Heksatriakontana | |
---|---|---|---|---|---|---|
Rumus | C31H64 | C32H66 | C33H68 | C34H70 | C35H72 | C36H74 |
Nomor CAS | [630-04-6] | [544-85-4] | [630-05-7] | [14167-59-0] | [630-07-9] | [630-06-8] |
Massa molar (g/mol) | 436,85 | 450,88 | 464,90 | 478,93 | 492,96 | 506,98 |
Titik lebur (°C) | 67,9 | 69 | 70–72 | 72,6 | 75 | 74–76 |
Titik didih (°C) | 458 | 467 | 474 | 285,4 (pada tekanan 0,4 kPa) | 490 | 265 (pada tekanan 130 Pa) |
Kerapatan (g/ml) | 0,781 (pada suhu 68 °C)[4] | 0,812 | 0,811 | 0,812 | 0,813 | 0,814 |
Heptatriakontana hingga dotetrakontana
[sunting | sunting sumber]Heptatriakontana | Oktatriakontana | Nonatriakontana | Tetrakontana | Hentetrakontana | Dotetrakontana | |
---|---|---|---|---|---|---|
Rumus | C37H76 | C38H78 | C39H80 | C40H82 | C41H84 | C42H86 |
Nomor CAS | [7194-84-5] | [7194-85-6] | [7194-86-7] | [4181-95-7] | [7194-87-8] | [7098-20-6] |
Massa molar (g/mol) | 520,99 | 535,03 | 549,05 | 563,08 | 577,11 | 591,13 |
Titik lebur (°C) | 77 | 79 | 78 | 84 | 83 | 86 |
Titik didih (°C) | 504,14 | 510,93 | 517,51 | 523,88 | 530,75 | 536,07 |
Kerapatan (g/ml) | 0,815 | 0,816 | 0,817 | 0,817 | 0,818 | 0,819 |
Tritetrakontana hingga oktatetrakontana
[sunting | sunting sumber]Tritetrakontana | Tetratetrakontana | Pentatetrakontana | Heksatetrakontana | Heptatetrakontana | Oktatetrakontana | |
---|---|---|---|---|---|---|
Rumus | C43H88 | C44H90 | C45H92 | C46H94 | C47H96 | C48H98 |
Nomor CAS | [7098-21-7] | [7098-22-8] | [7098-23-9] | [7098-24-0] | [7098-25-1] | [7098-26-2] |
Massa molar (g/mol) | 605,15 | 619,18 | 633,21 | 647,23 | 661,26 | 675,29 |
Titik didih (°C) | 541,91 | 547,57 | 553,1 | 558,42 | 563,6 | 568,68 |
Kerapatan (g/ml) | 0,82 | 0,82 | 0,821 | 0,822 | 0,822 | 0,823 |
Nonatetrakontana hingga tetrapentakontana
[sunting | sunting sumber]Nonatetrakontana | Pentakontana | Henpentakontana | Dopentakontana | Tripentakontana | Tetrapentakontana | |
---|---|---|---|---|---|---|
Rumus | C49H100 | C50H102 | C51H104 | C52H106 | C53H108 | C54H110 |
Nomor CAS | [7098-27-3] | [6596-40-3] | [7667-76-7] | [7719-79-1] | [7719-80-4] | [5856-66-6] |
Massa molar (g/mol) | 689,32 | 703,34 | 717,37 | 731,39 | 745,42 | 759,45 |
Titik didih (°C) | 573,6 | 578,4 | 583 | 587,6 | 592 | 596,38 |
Kerapatan (g/ml) | 0,823 | 0,824 | 0,824 | 0,825 | 0,825 | 0,826 |
Pentapentakontana hingga heksakontana
[sunting | sunting sumber]Pentapentakontana | Heksapentakontana | Heptapentakontana | Oktapentakontana | Nonapentakontana | Heksakontana | |
---|---|---|---|---|---|---|
Rumus | C55H112 | C56H114 | C57H116 | C58H118 | C59H120 | C60H122 |
Nomor CAS | [5846-40-2] | [7719-82-6] | [5856-67-7] | [7667-78-9] | [7667-79-0] | [7667-80-3] |
Massa molar (g/mol) | 773,48 | 787,50 | 801,53 | 815,58 | 829,59 | 843,6 |
Titik didih (°C) | 600,6 | 604,7 | ? | 612,6 | ? | 620,2 |
Kerapatan (g/ml) | 0,826 | 0,826 | ? | 0,827 | ? | 0,827 |
Lihat pula
[sunting | sunting sumber]- Alkena
- Alkuna
- Sikloalkana
- Hidrokarbon
- Lilin parafin, sebagian besar terdiri dari alkana linear yang lebih tinggi
- Polietilena, alkana linear dengan panjang polimerik
Referensi
[sunting | sunting sumber]- ^ ASTM D5399-09, Standard Test Method for Boiling Point Distribution of Hydrocarbon Solvents by Gas Chromatography
- ^ Donald Mackay, Handbook of Physical-Chemical Properties and Environmental Fate for Organic Chemicals, ISBN 1420044397, hlm. 206
- ^ Karl Griesbaum, Arno Behr, Dieter Biedenkapp, Heinz-Werner Voges, Dorothea Garbe, Christian Paetz, Gerd Collin, Dieter Mayer Hartmut Höke "Hydrocarbons" in Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry, 2005, Wiley-VCH, Weinheim. DOI:10.1002/14356007.a13_227 10.1002/14356007.a13_227
- ^ Weast, Robert C., ed. (1982). CRC Handbook of Chemistry and Physics (edisi ke-63). Boca Raton, Fl: CRC Press. hlm. C-561.
Pranala luar
[sunting | sunting sumber]- (Inggris) International Chemical Safety Card 1245 (nonana)
- (Inggris) NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards (nonana)
- (Inggris) International Chemical Safety Card 0428 (dekana)